Norwégiye wekilliri yighinni ghelibilik tamamlap qaytip keldi

(sürette: wekiller Rabiye Qadir xanim bilen birge.)


Dunya Uyghur Qurultiyi 3-qetimliq wekiller qurultiyi 21-maydin 25-mayghiche Amerika paytexti Washin’gtonda ghelibilik échildi. Bu yighin’gha Norwégiyediki Uyghurlargha wekil bolup Norwégiye Uyghur komitétining rehberliridin jemi 6 kishi, yeni Semet Abla, Nighmet Tursun, Ömerjan Bakijév, Memtimin Hajim,Telet Israpel we Eli Amud qatarliqlar qatnashti.

Wekiller 16-may Norwegiyedin ayrilip, shu küni chüshtin kéyin Washin’gton’gha yétip keldi. 18-we 19-künliri Amerika Démokratiyeni Ilgiri Sürüsh Fondi Jemiyiti uyushturghan ”Sherqiy Türkistan: kommunist xitay hakimiyiti astidiki 60 yil” digen témidiki xelqara muhakime yighinigha qatnashti. 20-may wekiller dunyaning herqaysi jayliridin kelgen 100 din artuq yighin qatnashchiliri bilen birge Washin’gtondiki meshhur xatire orunliri we mozeylarni ziyaret qildi.

21-may, peyshenbe Dunya Uyghur Qurultiyi 3-qétimliq wekiller qurultiyining échilish murasimi Washin’gton shehridiki dunyagha meshhur aq gumbezlik parlament binasida daghdughuluq bashlandi. Yighinda Amérika awam palatasi we kéngesh palatasidin kelgen birqisim meshhur siyasi erbaplar we herqaysi kishilik hoquq teshkilatlirining rehberliri arqa- arqidin sözge chiqti. Ular sözide, özlirining Uyghurlarning nöwette Xitay kommunist hakimiyiti astida tartiwatqan azap-oqubetlirini qongqur chüshinidighanliqini, Uyghurlarning öz heq-hoquqlirini qolgha keltürüsh üchün élip bériwatqan heqqani kürishini qollaydighanliqini hemde bu kureshte daim Uyghurlar bilen bir septe turidighanliqini ipadilidi. Söz qilghan siyasi erbaplardin birsining: "siler qorqmastin küreshni dawam qilishinglar kerek, eger qorqsangla Xitaylar silerni téximu bozek qilidu we hetta tamamen yoq qilip tashlaydu. Küreshni qet’i dawamlashtursanglar axiri bir küni erkinliginglarni qolunglargha alalaysiler..!” digen sözliri yighin’gha qatnashqan Uyghurlarni qattiq hayajanlandurdi. Köpchilik uzun’ghiche chawak chélip amérikiliq siyasi erbaplarning Uyghurlarni qollighanliqigha minnetdarlighini bildürdi.Échilish murasimi tamamlan’ghandin kéyin herqaysi döletlerdin kelgen wekiller Washin’gtondiki Xitay elchixanisi aldida naraziliq namayishi ötküzdi.

21-maydin bashlap Dunya Uyghur qurultiyi 3-nowetlik wekiller qurultiyi normal kün tertipler boyiche dawam qildi. Bu jeryanda Dunya Uyghur Qurultiyining yéngi rehberliri démokratik usulda qayta saylap chiqildi. Uyghur milliy herikitining rehbiri, Uyghurlarning meniwi anisi Rabiye Qadir xanim Dunya Uyghur Qurultiyining reislikige toluq awaz bilen qayta saylandi. Norwégiye wekilliridin Semet Abla Dunya Uyghur Qurultiyining muawin reislikige saylandi. Ömerjan Bakijev Dunya Uyghur Qurultiyining meslihetchiliri qataridin orun aldi.

Saylamdin kéyin herqaysi döletlerdin kelgen wekiller, "qandaq qilghanda Uyghur milliy dawasini xelqarada téximu yuqiri pellige kötürgili bolidu?”, "dawa ishlirimizning bundin kéyinki nishani we sitratigiyesi qandaq bolishi kérek?”, "milliy dawayimizni mustehkem iqtisadi menbe bilen temin étishning qandaq yolliri bar?!” digen témilar üstide qizghin muzakire we bes-munaziriler qilishti. Köpchilik qimmetlik teklip pikirlerni berdi. Kechligi Amerikidiki wetendashlar yighin qatnashchilirigha ziyapet berdi we özliri teyarlighan sen’et nomurlirini teqdim qildi.

Bu qétimqi yighin dawamidiki tesirlik ishlarning biri, Yaponiyedin wekil bolup kelgen Kubo Kenichi ependim heqqide idi. Kubo Kenichi ependim yaponiyelik bolup, yéngi qurulghan Yaponiye Uyghur jemiyitining qizghin qollughuchiliridin biri iken. U Dunya Uyghur Qurultiyining bu qétimqi yighinigha qatnishish üchün ish ornidin ruxset sorighan. Emma Xojayini ruxset bermey :"eger barimen diseng xizmettin heydeymen!” digen bolsimu, u yenila iradisidin yanmay xizmettin waz kéchip yighin’gha qatnishish üchün Yaponiye Uyghur jemiyitining reisi Ilham Mexmut bilen birge Amerikigha kelgen iken. Bir chet’ellikning Uyghurlargha körsetken bu qeder semimi hisdashlighi we bu yolda körsetken pidakarlighi herqaysi döletlerdin kelgen wekillerni qattiq tesirlendürdi we chongqur oylandurdi.
sürette: Yaponiyelik Kubo Kenichi ependim(badan doppa kiyiwalgahn kishi).
25-may,düshenbe yighin ghelibilik tamamlandi. Norwégiye wekilliri shu küni yolgha chiqip etisi, 26-may Norwégiyege salamet qaytip keldi.

Norwégiye Uyghur komitéti teshwiqat bölümi