ﺭﻭﺯﺍ ﮪﻪﻗﻘﯩﺪﻩ ﺩﻩﺳﻠﻪﭘﻜﻰ ﭼﯘﺷﻪﻧﭽﻪRoza heqqide deslepki chushenche

ﺭﻭﺯﯨﻨﯩﯔ ﺗﻪﺭﯨﭙﻰ: ﺭﻭﺯﯨﻨﯩﯔ ﻟﻮﻏﻪﺕ ﻣﻪﻧﯩﺴﻰ- ﺗﯘﺗﯘﺵ، ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﯘﭖ، ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻘﯩﺪﺍ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﭼﻪﻛﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﺋﯩﺸﻠﺎﺭﺩﯨﻦ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﺗﯘﺗﯘﯞﯦﻠﯩﺸﻨﻰ ﻛﯚﺯﺩﻩ ﺗﯘﺗﯩﺪﯗ. ﺑﯘ ﮪﻪﻗﺘﻪ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﺪﻩ ﻣﻪﺭﻳﻪﻡ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯗ: «ﻣﻪﻥ ﮪﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﻣﻪﺭﮪﻪﻣﻪﺗﻠﯩﻚ ﺍﷲ ﻏﺎ ﯞﻩﺩﻩ ﺑﻪﺭﺩﯨﻢ، ﺑﯜﮔﯜﻥ ﮪﯧﭻ ﺋﺎﺩﻩﻣﮕﻪ ﺳﯚﺯ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﻤﻪﻥ، ﺩﯦﮕﯩﻦ». ﻣﻪﺭﻳﻪﻡ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ، 26- ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻤﻰ.

ﺭﻭﺯﯨﻨﯩﯔ ﺷﻪﺭﺋﯩﻲ ﻣﻪﻧﯩﺴﻰ- ﺭﻭﺯﯨﻨﻰ ﺑﯘﺯﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺸﻠﺎﺭﺩﯨﻦ ﺳﯘﺑﮭﻰ ﯞﺍﻗﺘﯩﺪﯨﻦ ﺗﺎﻛﻰ ﻗﻮﻳﺎﺵ ﭘﺎﺗﻘﺎﻧﻐﺎ ﻗﻪﺩﻩﺭ ﭼﻪﻛﻠﯩﻨﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﺎﻟﻠﺎﮪ ﺗﺎﺋﺎﻻﻏﺎ ﺋﯩﺒﺎﺩﻩﺕ ﻗﯩﻠﯩﺶ.

ﺭﻭﺯﯨﻨﯩﯔ ﮪﯚﻛﻤﻰ: ﺭﻭﺯﺍ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ، ﺳﯜﻧﻨﻪﺕ ﯞﻩ ﺋﯩﺠﻤﺎﺋ ﻻﺭ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻠﺎﻧﻐﺎﻥ ﯞﺍﺟﯩﺒﺘﯘﺭ. ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﺪﻩ ﺋﺎﻟﻠﺎﮪ ﺗﺎﺋﺎﻻ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﻩﻳﺪﯗ: «ﺋﻰ ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭ! ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ (ﺭﺍﻣﯩﺰﺍﻥ ﺭﻭﺯﯨﺴﻰ) ﭘﻪﺭﺯ ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ.» - ﺑﻪﻗﻪﺭﻩ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ، 183- ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻤﻰ. ﺋﺎﻟﻠﺎﮪ ﺗﺎﺋﺎﻻ ﺭﻭﺯﯨﻨﯩﯔ ﭘﻪﺭﺯ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﮪﻪﻗﻘﯩﺪﻩ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﻩﻳﺪﯗ: «ﺳﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻛﯩﻤﻜﻰ ﺭﺍﻣﯩﺰﺍﻥ ﺋﯧﻴﯩﺪﺍ ﮪﺎﺯﯨﺮ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺭﺍﻣﯩﺰﺍﻥ ﺭﻭﺯﯨﺴﯩﻨﻰ ﺗﯘﺗﺴﯘﻥ» - ﺑﻪﻗﻪﺭﻩ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ، 185- ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻤﻰ. ﺳﯜﻧﻨﻪﺗﺘﻪ ﺭﻭﺯﯨﻨﯩﯔ ﯞﺍﺟﯩﺒﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻠﺎﻳﺪﯗ: "ﺳﻪﮪﺮﺍﻟﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺋﻪﺭﻩﺏ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ : ﺋﺎﻟﻠﺎﮪ ﺗﺎﺋﺎﻻﻧﯩﯔ ﻣﺎﯕﺎ ﭘﻪﺭﺯ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺭﻭﺯﯨﺴﻰ ﮪﻪﻗﻘﯩﺪﻩ ﺧﻪﯞﻩﺭ ﺑﻪﺭﮔﯩﻦ- ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺟﺎﯞﺍﺏ ﺑﻪﺭﺩﻯ: ﺭﺍﻣﯩﺰﺍﻥ ﺋﯧﻴﻰ (ﻳﻪﻧﻰ ﺭﺍﻣﯩﺰﺍﻥ ﺋﯧﻴﯩﺪﺍ ﺭﻭﺯﺍ ﺗﯘﺗﯩﺴﻪﻥ). ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻣﺎﯕﺎ ﭘﻪﺭﺯ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺭﻭﺯﺍ ﺑﺎﺭﻣﯘ؟ ﺩﻩﭖ ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ، ﺳﻪﮪﺮﺍﻟﯩﻖ ﺋﻪﺭﻩﺏ. ﻳﺎﻕ، ﭘﻪﻗﻪﺕ، ﺋﯚﺯﯛﯓ ﺧﺎﻻﭖ ﺗﯘﺗﻘﺎﻥ ﺭﻭﺯﺍﯕﻨﻰ ﮪﯧﺴﺎﺑﻘﺎ ﺋﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻧﺪﺍ" - ﺑﯘﺧﺎﺭﯨﻲ ﯞﻩ ﻣﯘﺳﻠﯩﻢ ﺭﯨﯟﺍﻳﯩﺘﻰ

. ﺋﯩﺠﻤﺎﺋ ﻳﻪﻧﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﻪﮪﻠﻰ ﺳﯜﻧﻨﻪﺕ ﯞﻩﻟﺠﺎﻣﺎﺋﻪ ﺋﺎﻟﯩﻤﻠﯩﺮﻯ ﺭﺍﻣﯩﺰﺍﻥ ﺭﯗﺯﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﭘﻪﺭﺯ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﮕﻪ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﻜﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ. ﺭﺍﻣﯩﺰﺍﻥ ﺭﻭﺯﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﭘﻪﺭﺯﻟﯩﻜﻰ ﺗﯚﯞﻩﻧﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻣﯘﺋﻪﻳﻴﻪﻧﻠﯩﺸﯩﺪﯗ: ﺑﯩﺮﯨﻨﭽﻰ: ﺋﺎﻱ ﻛﯚﺭﯛﺵ. ﺑﯘ ﮪﻪﻗﺘﻪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ: "ﮪﯩﻠﺎﻝ ﺋﺎﻳﻨﻰ ﻛﯚﺭﯛﭖ ﺭﻭﺯﺍ ﺗﯘﺗﯘﯕﻠﺎﺭ، ﻳﻪﻧﻪ ﮪﯩﻠﺎﻟﻨﻰ ﻛﯚﺭﯛﭖ ﺋﯩﭙﺘﺎﺭ ﻗﯩﻠﯩﯖﻠﺎﺭ" -ﺑﯘﺧﺎﺭﯨﻲ ﯞﻩ ﻣﯘﺳﻠﯩﻢ ﺭﯨﯟﺍﻳﯩﺘﻰ. ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽﯩﺴﻰ، ﺷﻪﺋﺒﺎﻥ ﺋﯧﻴﯩﻨﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺯ ﻛﯜﻥ ﺗﻮﻟﯘﻕ ﺗﻮﺷﻘﯘﺯﯗﺵ. ﭼﯜﻧﻜﻰ، ﺋﻪﺭﻩﺏ ﺋﺎﻳﻠﯩﺮﻯ ﺋﻮﺗﺘﯘﺯ ﻛﯜﻧﺪﯨﻦ ﺋﺎﺭﺗﯘﻕ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯗ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ: "ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﯩﻜﻜﯩﻠﯩﻨﯩﭗ ﻗﺎﻟﺴﺎﯕﻠﺎﺭ، ﺷﻪﺋﺒﺎﻧﻨﻰ ﺗﻮﻟﯘﻗﻠﺎﯕﻠﺎﺭ" - ﺑﯘﺧﺎﺭﯨﻲ ﯞﻩ ﻣﯘﺳﻠﯩﻢ ﺭﯨﯟﺍﻳﯩﺘﻰ.

ﺭﺍﻣﯩﺰﺍﻧﻨﻰ ﮪﺎﺯﯨﺮ ﻣﻪﯞﺟﯘﺩ ﺑﻮﻟﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﻛﺎﻟﯩﻨﺪﺍﺭ- ﺗﻪﻗﯟﯨﻤﻠﻪﺭ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺑﯩﻜﯩﺘﯩﺶ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺋﻪﻣﻪﺱ. ﭼﯜﻧﻜﻰ، ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﺍ ﺧﺎﺗﺎﻟﯩﻘﻨﯩﯔ ﻳﯜﺯ ﺑﯩﺮﯨﺸﻰ ﺋﻪﻣﯩﻠﯩﻴﻪﺗﻜﻪ ﺗﻮﻟﯩﻤﯘ ﻳﯧﻘﯩﻦ. ﻳﻪﻧﻪ ﻛﯩﻠﯩﭗ، ﺷﻪﺭﯨﺌﻪﺕ ﺭﯗﺯﺍ ﺗﯘﺗﯘﺷﻨﻰ ﺋﺎﻱ ﻛﯚﺭﮔﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﺎﺷﻠﺎﺵ ﺗﻮﻏﺮﯨﻠﯩﻖ ﺗﻪﻟﯩﻤﺎﺕ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ. ﻳﻪﻧﻪ ﺭﯗﺯﺍ ﮪﯧﻴﯩﺖ ﻧﺎﻣﯩﺰﯨﻨﯩﻤﯘ ﺋﺎﻳﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﻮﻗﯘﺷﻘﺎ ﺑﻮﻳﺮﯨﻐﺎﻥ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﮪﻪﺩﺳﯩﻠﻪﺭﺩﻩ ﺋﺎﻱ ﻛﯚﺭﯛﭖ ﻳﺎﻛﻰ ﺑﺎﺷﻘﯩﻠﺎﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﻱ ﻛﯚﺭﮔﻪﻧﻠﯩﻜﯩﮕﻪ ﻗﻪﺳﻪﻡ ﻗﯩﻠﻐﯩﻨﯩﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺭﯗﺯﺍ ﺗﯘﺗﯘﺷﻨﻰ ﺑﺎﺷﻠﺎﺷﻘﺎ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﺗﻪﻟﯩﻤﺎﺕ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ.». ﺋﺎﻟﻠﺎﮪ ﮪﻪﻣﻤﯩﻤﯩﺰﮔﻪ ﺋﺎﻟﻰ ﮪﯧﻤﻤﻪﺕ ﯞﻩ ﺋﯩﺨﻠﺎﺱ ﺋﺎﺗﺎ ﻗﯩﻠﯩﭗ، ﺭﺍﻣﯩﺰﺍﻥ ﺋﯧﻴﯩﺪﺍ ﺋﯩﺒﺎﺩﯨﺘﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﯞﻩ ﺳﯜﻧﻨﻪﺗﻜﻪ ﺋﯘﻳﻐﯘﻥ ﺩﺍﯞﺍﻣﻠﺎﺷﺘﯘﺭﻏﯩﻠﻰ ﻣﯘﻳﻪﺳﺴﻪﺭ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﻨﻰ ﺳﻮﺭﺍﻳﻤﯩﺰ

rozining teripi: rozining loghet menisi- tutush, dégen bolup, özini yuqiriqida bayan qilinghan cheklengen ishlardin özini tutuwélishni közde tutidu. bu heqte quran kerimde meryem eleyhissalamning mundaq dégenliki bayan qilinidu: «men heqiqeten merhemetlik aﷲ gha wede berdim, bügün héch ademge söz qilmaymen, dégin». meryem sürisi, 26- ayetning bir qisimi. rozining sheriy menisi- rozini buzidighan ishlardin subhi waqtidin taki qoyash patqangha qeder cheklinish arqiliq allah ta'alagha ibadet qilish. rozining hökmi: roza quran, sünnet we ijma lar arqiliq ispatlanghan wajibtur. quran kerimde allah ta'ala mundaq deydu: «i möminler! silerge (ramizan rozisi) perz qilindi.» - beqere sürisi, 183- ayetning bir qisimi. allah ta'ala rozining perz qilinghanliqi heqqide mundaq deydu: «silerdin kimki ramizan éyida hazir bolsa ramizan rozisini tutsun» - beqere sürisi, 185- ayetning bir qisimi. sünnette rozining wajibliqini mundaq ispatlaydu: "sehraliq bir ereb peyghember eleyhissalamgha : allah ta'alaning manga perz qilghan rozisi heqqide xewer bergin- dégen idi. peyghember eleyhissalam mundaq jawab berdi: ramizan éyi (yeni ramizan éyida roza tutisen). uningdin bashqa manga perz qilinghan roza barmu? dep soridi, sehraliq ereb. yaq, peqet, özüng xalap tutqan rozangni hésabqa almighanda" - buxariy we muslim riwayiti . ijma yeni barliq ehli sünnet weljama'e alimliri ramizan ruzisining perz ikenlikige birlikke kelgen. ramizan rozisining perzliki töwendiki ikki ish arqiliq mu'eyyenlishidu: birinchi: ay körüsh. bu heqte peyghember eleyhissalam mundaq dégen: "hilal ayni körüp roza tutunglar, yene hilalni körüp iptar qilinglar" -buxariy we muslim riwayiti. ikkinchisi, sheban éyini ottuz kün toluq toshquzush. chünki, ereb ayliri ottuz kündin artuq bolmaydu. peyghember eleyhissalam mundaq dégen: "eger ikkilinip qalsanglar, shebanni toluqlanglar" - buxariy we muslim riwayiti. ramizanni hazir mewjud boliwatqan kalindar- teqwimler arqiliq bikitish toghra emes. chünki, uningda xataliqning yüz birishi emiliyetke tolimu yéqin. yene kilip, sheri'et ruza tutushni ay körgendin kéyin bashlash toghriliq telimat bergen. yene ruza héyit namizinimu ayni körgendin kéyin oqushqa boyrighan. peyghember eleyhissalam nurghun hedsilerde ay körüp yaki bashqilarning ay körgenlikige qesem qilghinidin kéyin ruza tutushni bashlashqa bolidighanliqi toghrisida telimat bergen.». allah hemmimizge ali hémmet we ixlas ata qilip, ramizan éyida ibaditimizni quran we sünnetke uyghun dawamlashturghili muyesser qilishini soraymiz.