سېيىت نوچى، خوجىنىياز ھاجى ۋە تۆمۈر خەلپىلەر ھەققىدە

ا تارىخنىڭ مۇھىم بىر ئالاھىدىلىگى تەكرارلىنىشتۇر. بۇخىل تەكرارلىق شەرقىي تۈركىستاندا 19- ئەسىرنىڭ ئاخىرى ۋە 20- ئەسىرنىڭ باشلىرىدا كەينى- كەينىدىن روياپقا چىقتى. بۇ زاماندا ئۆتكەن، بىر-بىرىنىڭ تىراگىدىيەلىرىنى تەكرارلىغان تارىخي شەخىسلەردىن سىيىت نوچى، تۆمۈر خەلپە ۋە خوجىنىياز ھاجىملارنى تىلغا ئېلىپ ئۆتۈشكە بولىدۇ، تۆۋەندە بۇ قەھرىمانلىرىمىزنىڭ ئورتاق تەرەپلىرى ھەققىدە ئىلىپ بېرىلغان بىر قىتىملىق ئىنتايىن مۇكەممەل سېلىشتۇرۇش نى دىققىتىڭلارغا سۇنماقچىمەن. ا

بىرىنجى . ئۇلارنىڭ ئورتاق ئالاھىدىلىكى: ا

اا ئۇلارنىڭ ئۈچىلىسى خەلىقپەرۋەر، ئەلسۆيەر، خەلىقنىڭ ئاھۇ-زارىغا چىدىمايدىغان،مەرتلىكنى جاندىن ئەزىز كۆرىدىغان زاتلار ئىدى. ا

اا ئۇلارنىڭ ئۈچىلىسى ئۆز زامانىسىدا خەلىقنىڭ ئەركىنلىكى ئۈچۈن ئەكسىيەتچى، زالىم كۈچلەرگە قارشى كۆكرەك كېرىپ مەيدانغا چىققان ھەمدە، ئەركىنلىك-ھۆرلۈك، مۇستەققىللىق ئۈچۈن قوراللىق مۇجادىلەرنى ئىلىپ بارغان ئىدى. ا

اا ئۇلارنىڭ ئۈچىلىسى ئەلەمدە كامالەتكە يەتكەن،خەلىق تەرىپىدىن بىردەك نوچى،پالىۋان، داھى دەپ ئاتىلىپ،خەلىق ئۈمۈت باغلىغان كىشىلەر ئىدى. ا

اا ئۇلارنىڭ ئۈچىلىسى بىلىكى چوڭ بىلىمى يوق، ئۇرۇش قىلىشنى بىلىدىغان، ئەمما تاكتىكا،نەيرەڭ بىلمەيدىغان نادان،بالىۋان داھىلار ئىدى. ا

اا ئۇلارنىڭ ئۈچىلىسى ئەمەل قۇربانلىرى ئىدى. ا

اا ئۇلارنىڭ ئۈچىلىسى كىچە-كۈندۈز ئۇخلىماي ئۆزلىرىنى كۆزدىن يوقۇتۇش پىلانىنى تۈزىۋاتقان ماتىتەي، ياڭزىڭشىڭ ۋە شىڭشىسەيدەك جاللاتلارنىڭ ئالدىغا ئۆز ئايىغى بىلەن بىرىپ ئۆزىنى ئۆلۈمگە تۇتپ بەرگەنلەر ئىدى. ا

اا ئۇلارنىڭ ئۈچىلىسى ئۆلۈم ئالدىدا ئۆزىنىڭ ئالدانغانلىقىغا قاتتىق ئۆكۈنگەن، ئۆزىنىڭ نادانلىقىغا قاتتىق ئىچىنغان زاتلار ئىدى. ا

ئىككىنجى . ئۇلارنىڭ ئۆلۈم ئالدىدا ئىيتقان سۆزلىرى

اا سىيت نوچىنىڭ ئىيتقان سۆزلىرى: اا

خوش، ئامان بول قەشقەرلىك

جانجىگەرلەر - تۇققانلا

ا

بۈگۈن جۈمە قۇلاق سال

سۆز قەدرىنى ئۇققانلار

جامائەت جەم بولۇپسىز

مىنىڭدىن بولۇڭ رازى

مەھشەردە كۆرۈشكەيمىز

بولغىنىدا خۇدا قازى

گۇناھسىز ئۆلەر بولدۇم

نادانلىق بالاسىدىن

كىملەر قۇتۇلۇپ قالغان

زالىمنىڭ جازاسىدىن!!!ا

ئەي قەشقەرلىك، قەشقەرلىك

مىنى ئۇنتۇپ قالماڭلار

مەندەك بولماي دىسەڭلار

ھەرگىز نادان بولماڭلار

نادانلىق ئېلىپ كەتت

يىگىتلىكتە باشىمنى

مىنىڭدەك ئېلىپ كەتكەن

ھاشىمدەك ئاداشىمنى

خەتنى بىلمىگەن ئادەم

بىشىدا كىزەر ماتەم

خەت بىلمەس نادانلارغا

قاراڭغۇ ئىكەن ئالەم

ئوقۇڭلار ئۆزۈڭلارمۇ

تەلىم ئالسۇن ياش باللار

قەلبىڭلاردا قېپقالسۇن

قىساسىڭلار - ئەنتىڭلار!!!!!!! ا

اا تۆمۈر خەلپىنىڭ ئۆلۈم ئالدىدا ئېيتقانلىرى اا

اا مەن پەقەت شامەخسۇت بىلەن ساڭا ئوخشاش ( ياڭزىڭشىڭ نى دىمەكچى ) بۆرە - تۈلكىلەرنى ئەزىز ۋەتىنىمدىن تازلاپ، پۇقرالارغا تەڭلىك، ئەركىنلىك ئىلىشقا ئاتلانغان ئوۋچىمەن. بۆرە - تۈلكىلەرنى ئېتىپ يوقىتىش ئوۋچىغا گۇناھ ئەمەس، ساۋاپ ! ئەمدى قانداق قىلساڭ شۇنداق قىل !ا

......................

سىلەرگە قارشى قانلىق جەڭگە ئاتلانغان خەلىقنىڭ بىشى بولۇپ تۇرۇقلۇق، قۇرۇق ۋەدە - قەسىمىڭلارغا ئىشىنىپ، قورالنى سىلەرگە ياندۇرۇپ بەرگەن، ئالدىڭلارغا ئۆز ئايىغىم بىلەن كەلگەن مەندەك ھاماقەتكە بىر ئەمەس، مىڭ ئۆلۈممۇ ئازلىق قىلىدۇ. قېنى جاللاتنى چاپسانراق چاقىر، مىنىڭ ئىسسىق قېنىم ھىچ - بولمىسا، كىيىنكىلەرگە ئاچچىق ساۋاق بولۇپ قالار. ئەمما بىر تال تاشنى قومۇرىۋىتىش بىلەن بۇغدا تېغىنى غۇلىتىۋەتكىلى بولمىغانغا ئوخشاش، مىنى ئۆلتۈرىۋىتىش بىلەن ئىش تۈگىمەيدۇ. پۈتۈن بىر خەلىقنى قىرىپ تاشلاش قولۇڭلاردىن كەلمەيدۇ ..... اا

اا خوجىنىياز ھاجىمنىڭ ئۆلۈم ئالدىدا ئىيتقانلىرى اا

اا كاتتىۋاش ھۆكۈمنامىنى ئوقۇپ بولۇپ، ( ئۆلۈم جازاسى بىرىلدى ) ، دىگەندە ، قاقاقلاپ كۈلگەن خوجىنىياز ھاجىم : ماڭا كەلگەن بۇ ئۆلۈم مەن ئۇچۇن يىڭىلىق ئەمەس ، مەن ئالدىنىپ ئۈرۈئچىگە كەلگەن كۈنىلا ئۆلۈپ بولغان. ئېيتىپقوي ! شىڭدۇبەن دىگەن خۇمپەر لومودىغا ! مەن ئۆلگەن بىلەن خەلقىم ئۆلمەيدۇ ! ئىنقىلاپ تۈگىمەيدۇ ! ..... بۇ خوجىنىياز ھاجىمنىڭ ئۆلۈم ئالدىدىكى سۆزى ئىدى . اا

پايدىلانغان ماتىرىياللار : سيىت نوچى داستانى ، ئىز رومانى 395 - بەت ، ئويغانغان زىمىن 2 - قىسىم