Ønske om strakstiltak for å redde uigurske flyktninger

Den Norske Uigurkomiteen
Oslo 2009-12-20

Ønske om strakstiltak for å redde uigurske flyktninger

Cambodia deporterte i går kveld 20 uigurske asylsøkere blant dem to spedbarn og deres foreldre som har flyktet fra Kina etter uroen i Xin Jang Provinsen i sommer. Det ble gjort til tross for at Cambodia har underskrevet den internasjonale flyktningkonvensjonen fra 1951, og til tross for at tilbakesendte flyktninger risikerer tortur og henrettelse.

Det er grunn til å tro at tilbakesendingen av flyktningene, som er kritisert både av den amerikanske ambassadøren i Cambodia og av FN, ble gjennomført fordi Kinas visepresident besøker Cambodia i dag, søndag 20. desember, og fordi Kina er en stor investor i Cambodia.

De kinesiske myndighetene betrakter vanligvis uigurske flyktninger og opposisjonelle som terrorister, og det er praksis for at tilbakesendte flyktninger blir torturert, dømt til fengselsstraffer eller henrettet.

Vi uigurene i Norge, er dypt bekymret for flyktningenes skjebne. Vi vil derfor be Amnesty og alle andre menneskerettighetsorganisasjonene i Norge gripe inn på enhver mulig måte for å bidra til at flyktningene ikke blir utsatt for overgrep fra de kinesiske myndighetene, i form av vilkårlige arrestasjoner, rettssaker som ikke følger internasjonale standarder, tortur eller henrettelser.

Regjeringen i Kina har i en uttalelse benevnt flyktningene som ”kriminelle”, uten å ha fremlagt noen dokumentasjoner på at de har utført kriminelle handlinger.

For Den Norske Uigurkomiteen
Semet Abla, leder

Harald Sohlbergsvei 6, 1064 Oslo

Tlf: 67412747

Mobil: 404 627 47

Yéngi Yilliq Yashlar Yighilishi

Yéngi yil munasiwiti bilen Norwégiye uyghur komitéti Gjøvik shehride yashlarning yéngi yilliq yighilish pa'aliyiti orunlashturmaqchi. Norwégiyening herqaysi rayonliridiki yash dostlirimizning bu pa'aliyetke aktip qatnishishini ümüd qilimiz. Qatnishishni xalaydighan dostlarning 12-ayning 27-künigiche nuk@live.no gha xet yézip yaki 46385652 ge télfun qilip özini tizimlitishi kérek. Qatnashquchilar 150Kr tapshuridu.
Pa’aliyet orni :Gjøvik Fridtjof Nansens Veg 13
Waqti: 12-ayning 31-küni, saet 6 din bashlap

Cambodia must not return Uighurs to China: Amnesty

Wed, Dec 16, 2009 AFP

PHNOM PENH - Amnesty International urged Cambodia Wednesday not to deport 22 Uighurs who are seeking UN refugee status in Phnom Penh, saying they risked torture at home in China. The right group's appeal came after China warned Tuesday that UN refugee programmes "should not be a haven for criminals" and said the 22 Uighurs, including three children, were involved in crimes.

http://news.asiaone.com/News/Latest%2BNews/Asia/Story/A1Story20091216-186279.html

Uighurs in Palau

Untulghan Xatiriler Uchun

Ilshat ependimning Untulghan xatiriler uchun digen Xitayche yezilghan maqalisini Xitayche bilmeydighan qerindashlarning oqushi uchun Uyghurchigha terjime qilip qoydum,sewyemning towenligidin xataliqlardin xali bolalmaslighim mumkun,qerindashlarning tuzutup oqushini soraymen. Shagirt Terjiman
Ilshat: Unutulghan Xatiriler Uchun2009-yili, 8-Aughust.Bu mewzuni tallighanlighimni Xitay edibiyatini pishiq bilidighanlar mini Lu Shun ependimni doraptu yaki Lu shun ependim arqiliq ozini bilimlik adem qilip korsetmekchi boliwatidu deyishi mumkun. Bu undaq emes,heqiqetenmu undaq ish emes.Men computer aldida bir kun olturup bu mewzuni ishletmeslikni oylighan idim biraq bashqa mawzuni oylap tapalmidim. Chunki bugunki men bir hesirning aldida yashighan Lushun ependim bilen oxshayttim,oxshash qayghu-nepiret, oxshash amalsizliq we oxshash teqazarliq ichide yashimaqtimen. Hazirqi mezgilde, keyinki olgenler uchun mushundaq jezmen soren selishim teximu zorurdur.Egerde shu chaghlardiki Xitayning qarangghulighidin Lushun ependimning nepisi bughulghan we shundaqla shimaliy militaris hokumitining rehimsizligi, ajiz qiz oqughuchilarni dexshetlik qirghanlighi Lushun ependimning qayghu-nepiretini kelturdi disek. Hazirchu,hazir atalmish insaniyet mediniyiti mislisiz tereqqi qilghan bugunghu. Ozini eng ilghar iydiyining wekili,eng ilghar ishlepchiqarghuchi kuch we keng xeliqning menpetini kozleydu dewalghan Hitay komunist qara hokumdarlirining astidiki Sherqiy Turkistanda yana bir qetim bir ajiz yeshi texi yigirmigha barmighan Uyghur qizi Zorawan tajawuzchi hokumdarlar teripidin qanon atighi mediniyet atighi bilen, mediniyetlik Dunyaning kuzitishi astida jaza meydanigha apirilip, bu yash qiz bek baldura hayatidin ayirilmaqchi. Bir chirayliq gul texi echilmay turup, tajawuzchi hokumdarlarning ziyankeshligi bilen ghonchisi tozup yoqulish aldida turmaqta.
Nomussiz Xitay merkiziy televiziyesi, ozining turugi bolghan qaraqchi Xitay kompartiyisini pedezlep, hazirqi zaman ilim pen texnikisi bilen Xitay kompartiyisining qanliq qirghinchilighini bir ajiz qizchaqni olumge hokum qilghanlighini namayende qiliwatidu. Bu ehlaqning eng towen cheklimisinimu yoqatqan, pashielergimu teng kelmeydighan merkiziy telewiziye muxpirliri yalghanni toqup jolimekte. Xitay kompartiyisi ghaljirliship insaniyet mediniyitige jeng élan qilmaqchi boliwatqanlighi, menining sukutte turushimgha yol qoymaywatidu. Men birnime deyishim, bir nime yezishim kerek, xatirlesh uchun we untush uchun, eger heqiqeten untup ketkili bolsa.Gerche men bir batur bolmisammu, biraq men bu rehimsiz riyalliqqa we gungga hayatqa yuzlinishni ogenmisem bolmaydu. Her yili dawam qiliwatqan qanliq xatire kunler, Uyghur yashlirining qirghin qilinishi, yoqulishini eslisem qattiq esiretke chokumen, ergizmu untuyalmaymen,bezide qayghu nepiret, amalsizliq we tengrqashlar basidu.Qayghu nepiret ichide chiqish yolini izdeymen,hatirlesh ichide hergiz unutalmaymen. Bu teghdirmu, Uyghurlarning peshanisige yezilghan ishmu, bilelmidim, buni bilgimmu kelmeydu. Barlighini bir Allagha tapshurdum, elimu bizning Alla taalemiz bar iken,men peqetla Alla yolida we haqqaniyette ching turimen.Bir Allaning nami bilen, Uyghurlar uchun hatirleymen,Uyghurlar uchun untuymen,Uyghurlar uchun yazimen,Uyghurlar uchun soren salimen, taki Uyghurlar uchun jenim pida bolghiche.Conputer aldida olturup, Computer ikranini toxtimay yotkep, Xitay merkiziy televiziyesidiki Urumchi ottira sotining 5- iyul weqesige qatinashqanlarni dawamliq sotlash xewirini korimen. Olumge hokum qilinsimu qilchimu chirayida qorqunchiliq korilmigen jesaretlik kozlirini chekcheytken kichik Uyghur qizi Xarnisa Sawutni qayta –qayta korimen, U qizda heshqandaq pushayman qilghanliq yaki qorqqanliq halamiti korilmeytti. Sotta olturghanlargha diqqet qilsam, az sanliq birqanche Uyghurlarning murekkep tuyghularda olturishidin (Ularni mejburiy sotqa qatinashturghinida ispatim bar) bashqa Xitaylar hemmisi digidek xoshal. Shuninggha qarighanda Sherqiy turkistandiki Xitaylar aldinqi hesirde Lushun ependim tenqit qilghandek ular yanila soghuq, shexsiyetchi we qan xumar. Ular adem goshidin tugulgen mantining xumaridin texi chiqmighan. Sherqiy Turkistandiki Xitaylar qanliq qirghinchiliqqa teqqaza we uni yaxshi koridu.Men conputerimni uchiriwetip waqtinche buni untup qalay disemmu,koz aldimgha Xernisaning korinishi kiliwalidu. Uning boyi anch eigiz emes,qarimaqqa yigirme yashtek yakiy uningdinmu kichiktek korinidu, U bek yash, u bunchiwale baldur ketmesligi kerek idi.Bu yashtiki u jallat tajauzchlarning ikki alwasti saqchisining yallap sotqa ekilishige uchurimay belki mexirban anisining quchighida ekilise bolatti,U qarilighuchilkarning we yallanma sotchilarning yalghanni toqup qilinghan shikayetlirini anglash emes belki bir qamlashqan uyghur yigitining haqiqi muhabitini entizar qilghan sherin sozlirini anglisa bolatti, u tajawuzchilarning jawapkerlik ornida turmay mektapte oqushi kerek idi,u tajauzchilarning bundaqmu baldur jaza meydanigha aparishi emes belkiy kelgusige bolghan sherin chushlerni korse bolatti.U qanchilighan hiyallarni qilghandu, choqum jiq tur,Uning ata anisi uningdin qanchilighan umidlerni kutkendu, choqum teximu jiqtur.Biraq hemmisi gumran boldi. Qaldirip ketkini Xernisaning cheksiz pushaymani,ata-anisining tugimes qayghu nepiriti,Uyghur xelqining yurigide orun alghan chungqur ochmenlik. Bu qayghu nepiret chokkenseri yighilidu, bu ochmenlik pikirlishish jeryanida teximu echiydu.Xuddi xitay kompartiyisining zorawan kontrollighida Uyghurlarni kemsitish qirish basturushi netijiside dawamliq koriliwatqan qarshiliq herketliri we 5-iyul herkitidek qarshiliq herketliri choqum teximu zor kolemde her waqit partilaydu,teximu dexshet qanliq toqinishlar yuz beridu, taki bizning muqedes wetinimiz Sherqiy Turkistan oz Sherqiy Turkistan xelqige tewe bolghiche qarshiliq herketler uzilmeydu.Xitay kompartiyesi 1949 yili Sherqiy turkistanni besiwalghandin beri, Uyghurlarning tajawuzchilargha qarshi herketi jeryanida Uyghur ayallirining sayisi anche korinmeytti. Bu ularning qorqanchaqlighidin emes,chunki Uyghurlarning eneniside tajawuzchilargha qarshi turush,dinini saqlap wetinini qoghdash, weten uchun jenini bida qilish bu erlerning qilish mejburiyitidur.Biraq bu birqanche yillardin beri bolupmu otken yili 7-aydin beri,bir qanchilighan Uyghur ayallirining Xitay kompartiyisi zorawan hokumitige qarshiliq korsetken dunyani tewiretken heriketler korildi.Mesilen Guzelnur Turdi 18 yashta (atalmish Olimpik ayirpilan bulash weqesini sadir qilghan),Xelchem Abliz ,15 yash (Kuchar Uyghurlirining Olinpik jeryanidiki Xitay kompartiyisining zorawan hokumitige qarshi heriket delosi),Anargul Mutalip,23 yash ( Qeshqer Peyziwat kochisi Olinpik jeryanidiki Xitay kompartiyisining zorawan hokumitige qarshi heriket delosi),yana budaqi 5-Iyul diki jaseret bilen qorqmay Xitay esker saqchilirini mejburiy chikindirgen Uyghurlarning erkinligining simboli uluq ana Tursungul, Yana zorawan hakimiyetni qilche kozge ilmey quralliq esker saqchilarni qattiq eyipligen baturlarche kuresh qilghan namsiz Uyghur qizi, we shuningdek 5-Iyul kuni kechde oqqa tutilghan biz ismini bilmeydighan sansiz Uyghur ayal qizliri. Nimu uchun eslide Oyide olturup ballirini terbiyeleydighan Yoldishining xizmitidin chiqidighan, Ata-anisini baqidighan anilar, eslide mektepte bilim alidighan nariste Uyghur qizliri nimu uchun Uyghurlarning tajauzchilargha qarshi heriketlirige keng kolemde qatinishidighan boldi?Ular eslide Ana mehridin qanghudek hozurlinip anisining quchighida bolish kirek idighu, Ular eslide oyliride bolup haylining issiq mehridin hozurlinish kirek idighu,Ular mekteplerde bilimning dengizige chokup, kok asmanda perwaz qilish kirek idighu,bu nimu uchun? Nimu uchun? Bek kop nimu uchun?Buning jawabi bek asan, Bizning wetinimiz Sherqiy turkistanning yeri keng baylighi mol gerche zamanawiy tereqqiy qilghan sanaet,yezi igiligi,pen texnika, we shuningdek igiz binalar,zamanawiy mektepler, zamanawiy shexerler bolghini bilen, ular Uyghur xelqige mensup emes,yashlirimizgha mensup emes, Sherqiy turkistangha Uyghurlar sighmaywatidu,bizning ballirimiz sighmaywatidu, hazir bizning anilirimiz we qizlirimizmu sighmas boldi, Shunglashqa ularmu qarshiliq sepige qoshuldi, ularmu erkin azade olumge yuzlendi, menggu erkinlikke erishmekchi,biz oz topirighimizda erkin azade yashiyalmisaq, biz erkin olishni tallaymiz.Emdi jenini beqish bilenle yurgen Uyghur erlirining ornidin turidighan waxti keldi,ozimizning qizlirimizni oz ayallirimizni qoghdaydighan waxtimiz keldi. Qarap turup saqlawatqan Uyghurlar emdi saqlashqa bolmaydu.Bu hokumdarlar jallat qilichini tashlap ergiz euliya boliwalmaydu. Tajawuzchilar hergiz qosh qollap wetinimizni bizge qayturup bermeydu, bizning yana qan tokushimizge qurbanlarni berishimizge toghra kelidu. Biz heqqaniyat yolidin qaytmay ejdatlirimizning issiq qeni bilen boyalghan ,qanchilighan Xernisadek perzentlirimizning issiq qeni bilen boyalghan Sherqiy Turkistan topirighida des turup,Ay yultuzluq kor bayrighimizni igiz koturup, kuchluk dushmen aldida bash egmey, jenimiz bilen issiq qenimiz bilen muqedes wetinimizning topirighimizni pakizlap ghelbe qazanghiche dawamlashturushimiz kerek.Ghelbe arqiliq qehirmanlirimizni eslishimiz,jan bilen issiq qan bilen ghelbige erishishimiz,eng axirqi untushni menggulik untushni yengishimiz kerek.

VOA

World Uyghur Congress and Uyghur American Association call for urgent international action against death sentences for five Uyghurs

Yesterday | Press Releases

For immediate release December 3, 2009, 5:15 pm EST Contact: Uyghur American Association +1 (202) 349 1496

The World Uyghur Congress (WUC) and Uyghur American Association (UAA) condemn in the strongest possible terms the sentencing of five Uyghur men to death in connection with unrest that broke out following a police crackdown on peaceful Uyghur protesters on July 5, 2009 in Urumchi, the regional capital of East Turkestan. WUC and UAA call upon the international community to protest the death sentences, which were marked by a lack of transparency, and to press for an independent inquiry into the events of July 5 and their aftermath. WUC and UAA believe international pressure and publicly expressed concern are vital in order to stop executions of Uyghurs and to put an end to Chinese government authorities’ continuing, widespread abuses against Uyghurs in East Turkestan.

“Five men were sentenced to death today after unfair, politicized trials,” said Uyghur democracy leader Rebiya Kadeer. “The Chinese government has brazenly ignored all standards of due process of law in a campaign to silence and intimidate the Uyghur population through executions and mass detentions. I fear that these five Uyghurs will face the same fate of the nine men executed in November, if the world remains silent. As the entire region of East Turkestan remains in a communications blackout, the world must stand up and condemn the egregious human rights violations being carried out by the Chinese government, or Chinese officials will feel emboldened and state brutality against Uyghurs in East Turkestan will continue to worsen.”

The official Xinhua News Agency announced on December 3 that the Intermediate People’s Court of Urumchi had handed down death sentences to Memeteli Islam, Memet Tursun Helim, Memeteli Abdukerim, Kushman Kurban and Helil Sadir. Two other men were sentenced to life in prison, and another six were given jail terms. Xinhua reported that trials would be held on December 4 in connection with another five cases related to July 5 unrest.

WUC and UAA call upon the leaders of the United States, United Nations, European Union and the Organization of the Islamic Conference to condemn the death sentences and to urge Chinese authorities to release Uyghurs who have been arbitrarily detained, open trials to outside observers and ensure adherence to due process of law for Uyghurs. WUC and UAA commend the European Parliament for adopting a resolution on November 26, 2009 that expresses concern about the rights of Uyghurs and Tibetans in China, as well as about Chinese authorities’ application of the death penalty.

On November 9, 2009, Chinese state media announced the executions of nine men, eight Uyghurs and one Chinese, who were convicted on charges connected with July 5 unrest. According to reports, the men were not allowed a final visit with their family members prior to their execution.

WUC and UAA have received reports that large numbers of Uyghur detainees have been tortured and even killed since July 5. Detained and imprisoned Uyghurs are frequently subjected to torture and forced confessions at the hands of the police and judiciary. Uyghurs who have publicized information about police abuses, such as two men living in Qorghas County who told Radio Free Asia about the death of a Uyghur detainee in police custody, have been detained.

The trials of the 13 men sentenced on December 3, as well as the trials of other individuals on July 5-related charges that have been publicized by Chinese state media, have been carried out quickly behind closed doors, and have been hampered by state-sanctioned threats towards lawyers not to represent Uyghur suspects. Both prosecutors and judges in East Turkestan received instructions from Party authorities regarding the handling of cases related to July 5. As stated by Amnesty International in a December 3 press release, defendants are believed to have been denied the right to choose their legal representation. In addition, while China’s Supreme Court is now required to review all cases involving the death penalty, Amnesty International noted that the short time between death sentences and executions carried out in November calls into question the Supreme Court’s review process.

Remarks made by Chinese government officials prior to July 5 trials indicate the existence of political pressure to issue death sentences to Uyghurs involved in the July 5 unrest. Former Urumchi Communist Party secretary Li Zhi, at a press conference on July 8, stated that executions would be used to deal with those involved in the unrest. According to a report published by the Congressional-Executive Commission on China, in a July 11 article in the Legal Daily, the president of the Supreme People’s Court, Wang Shengjun, called on courts of all levels to be united in their thinking with central authorities’ judgments and policies.

Nearly five months after the protests in Urumchi on July 5, the entire population of East Turkestan remains cut off from the rest of the world through state-imposed phone and Internet restrictions. International telephone communication has been stopped, preventing Uyghurs abroad from being able to connect with their family members at home, and making it extremely difficult to obtain information about events that have occurred in East Turkestan since July 5. Bloggers have reported that Uyghurs are restricted from Internet access in Internet cafés throughout China. The transmission of cell phone text messages has also reportedly been limited to messages from Communist Party authorities to residents of East Turkestan.

Thousands of Uyghurs have been swept up in “enforced disappearances” in Urumchi, Kashgar and other cities since July 5, in large-scale sweep operations and targeted raids. In a recent report, Human Rights Watch illustrated how mass arrests and detentions of Uyghurs carried out after July 5 violated both Chinese and international law, as security forces did not provide reasons for arresting people, and failed to inform family members of the locations where their loved ones were being detained.

See also:

• Five sentenced to death over deadly China riots
• China: Halt death sentences against Uighurs, says Amnesty
• Five sentenced to death for murder in Urumqi riot
• European Parliament resolution of 26 November 2009 on China: minority rights and application of the death penalty
• Uyghur American Association strongly condemns execution of nine men in East Turkestan
• Politicized verdicts for six Uyghur defendants given death sentences
• “Strike hard” campaign indicates stepped-up drive to round up, intimidate Uyghurs

Qurban Heytimizgha Mubarek Bolsun - قۇربان ھەيىت مۇبارەك بولسۇن

Qurban Heytimizgha mubarek bolsun !

DUQ namidin weten ichi we sirtidiki barliq wetendashlarning mubarek qurban heyitini qizghin tebrikleymiz!

Qurban Heyiti, Sherqiy Turkistan xelqining ming yildin buyan iptixar we soyunush bilen tebriklep kelgen diniy we milli bayrimi bolsimu, amma eziz millitimiz Xitay Komunist hakimiyitining mustemlikisige muptila bolghandin buyan, xatirjem heyit otkuzush erkinligidinmu merhum qilinip kelmekte.

Erkin dunya elliride yashawatqan mosulmanlar shatliq we bextiyarliq tuyghusi ichide mubarek Qurban heytini qutluqlap ten - tene qiliwatqan bügünki künde, kommunist Xitay hakimiyitining irqiy qirghinchiliqi we insan qelipidin chiqqan zulum siyasiti tüpeylidin közliri qanliq yashqa tolghan xelqimiz, dunya mosulmanlirining bayram shatliqigha ortaq bolushtin mehrum halda musibet ichide ahu – peryat chekmekte !

Mushu mubarek kün munasiwiti bilen, weten ichi we sirtidiki barliq Sherqiy Türkistanliq qerindashlirimizning Qurban heytini buruxtumluq we eghir musibet tuyghusi ichide qutluqlash bilen birge, Shao guan we Ürümqi qirghinchiliqi tüpeylidin hayatidin ayrilghan, shundaqla öz millitining hörlüki, erkinliki we shan-sheripi üchün janlirini qurban qilghan barliq shehitlirimizning ayile – tawabatliridin semiymi hal soraymiz we ulargha janabi allahtin sewir-taqet tileymiz!

qehriman shehitlirimiz nur ichide yatqay! janabi allah ushbu mubarek künde, Xitay zindanlirida jan talishiwatqan qerindashlirimizning azabini yenggil qilghay!

eziz yurtdashlar,

Shao guan we Ürümqide tökülgen Uyghur qenini texi qurughini yoq, wetendin her küni digüdek yürikimizni parchilaydighan shehit xewerliri kelip turmaqta, Xitay hakimiyiti teripidin, " 5 – iyol Ürümqi weqesining qalduqlirini tazilash " digen namda Qurban heytning harpisida bashlitilghan " 100 künlük qattiq " zerbe berish herikitidin buyan, sansizlighan bigunah qerindashlirimiz tutqun qilinip qarangghu zindanlargha mehkum qilindi, dowzaqtin periqlenmeydighan Xitay zindanliridin yükselgen ölüm peryatliri pütün Sherqiy türkistan ziminini lerzige salmaqta !

Xitay hakimiyitining öltürüsh we tutqun qilishni yetekchi idiye qilghan döwlet teror siyasiti tüpeylidin jan qayghusi ichide yashawatqan xelqimiz qandaqmu Dunya mosulmanlirining bügünki bayram shatliqigha ortaq bolalisun ?!

Kommunist Xitayning iqtisadi jehettiki talan – taraji tüpeylidin bir burda nangha zar bolup ach – yalingachliq ichide hayat kechüriwatqan xelqimiz qandaqmu erkin dunya mosulmanliridek qurbanliq qilip diniy mejburiyetlirini ada qilalisun ?!

Xitay hakimiyitining Uyghurlargha qaritilghan dinsizlashturush siyasiti taza ewjige chiqqan, diniy tuyghusi birazla küchlük uyghurlarning hemmisi "3 xil küch " digen qalpaq bilen eghir zerbige uchrawatqan, pütün diniy zatlirimiz qattiq besim we nazaret astigha elinghan, jamilirimiz Xitayning saqchi – eskerliri bilen qorshalghan bügünki künde, xelqimiz qandaqmu erkin dunya mosulmanliridek azadilik we xatirjemlik ichide heyt namizini qilalisun ?!

Bolupmu bu muqeddes bayram künide Xitayning ichki ölkiliride eghir xorluq we qulluq ichide mejburi ishlemchilikke seliniwatqan yüzminglighan bichare Uyghur qiz – yigitlirining wetinige, yurtigha, illiq ayilisige, mehriban ata – ana we uruq – tuqqan, dost – yarenlirige bolghan seghinish tuyghusi ichide azap chekiwatqanliqini köz aldimizgha keltürginimizde, yügikimiz cheksiz azaplinip, xelqimizge mushu külpetlerni salghan Xitay hakimiyitige bolghan ghezep – nepritimiz teximu ashidu !

Eger bizmu erkin dunyadikilerdek bexit – saadet we shat – xoramliq ichide heyt – bayrimimizni qutluqlaymiz deydikenmiz, u halda choqum xelqimizge keliwatqan pütün balayi – apet we külpetlerning bash menbiyi hisaplanghan Xitay hakimiyitining boyunturuqidin qurtulushimiz, insani heq – hoqoqlirimizni, milliy we diniy mewjutluqimizni, hörlük we erkinlikimizni qolgha keltürüsh we qoghdap qelish üchün her bir Sherqiy Turkistanliq ustige chushken milliy mejburyitini orunlishi kerek.

Qurban Heyiti munasiwiti bilen barliq wetendashlirimizni yene bir qetim ittipaqliqa, birlike we Milli Dawayimizgha jumlidin DUQ etrapigha uyushushqa chaqirimiz!

Axirida, pütün qerindashlirimizning Qurban heytini yene bir qetim mubarekleymiz !

Hormet bilen,

Dunya Uyghur Qurultiyi
2009-yili 11-ayning 26-küni

Kirzs Dunyasida Uyghur Dawasi

KirzsDunyasida Uyghur Dawasi

Muhemmet Toxti

Amerika Prezidenti Barak Huseyin Obama’ning bu qetimqi Xitay ziyariti axirlashti. gerche bezi kishilik hoquq teshkilatliri Barak Obama’ning ziyariti harpisida Tibet, Uyghur we Falungong mesililiri boyiche Xitay hokumitige besim ishlitish heqqide towen besimliq kampaniye yurutken bolsimu likin bu qetimqi ziyarette Xitaydiki kishilik hoquq mesilisi Barak Obama’ning ziyaret kun tertiwige resmi shekilde kirelmidi. Xitay Prezidenti Hu Jintao bilen Beijingda otkuzulgen birleshme axbarat yeghinida Barak Obama Xitay hokumitini Dalay Lama wekilliri bilen Tibet mesilisi ustidiki kilishelmeslikni bir terep qelish uchun sohbetke undigen bolsimu bu mesile Ziyaretning kuntertiwide yoq idi. Peqet Muxpirlar aldida Hu Jintao’ning semige bu mesile selinghan boldi. Elwette buTibetlikler uchun xoshallinarliq bir xewer.Amerika Prezidinti’ning bu qetimqi Xitay ziyaritidiki meydani eslide bu yil beshida Amerika tashqiy ishlar Ministiri Hillary Clinton’ning Beijing ziyaritide tutqan pozitsiyesi bilen paralliqqa ige bolup Hillary’mu eyni waqittiki ziyarit jeryanida Kishilik Hoquq mesilisi heqqide Xitay’gha yol qoyup ikki tereplimilik hemkarliqni, bolupmu dunya miqyasidiki iqtisadiy kirizni hel qelishni tallighan we shuning bilen kishilik hoquq mesilisi soda munasiwetlirining qurbani bolghan idi. Amerika Xitay munasiwetliridiki bu ozgurushlerni yeqindin kuzetkenler uchun Barak Obama hokumitining kishilik hoquqqa tutqan meydani hich bir shekilde heyran qalarliq yengiliq emes. Chunki nowettiki weziyette Amerika’ning bu mesilini otturigha qoyghudek qolida kuchluk bir siyasi kozurimu yoq. Sewepler towendikidek:

A: Dunya Miqyasidiki Iqtisadiy Kirizning axirlishishidiki eng kuchluk halqa Xitayning qolida bolup Xitayning hemkarliqi bolmay turup Amerika’ning hazirqi iqtisadiy bohrandin chiqishi mumkin emes. Tarixining eng yuquri tashqiy qerzi (13 Trilyon Dollar, 10.5%lik ishsizlik nisbiti, weyran bolghan bankachiliq, sigortachilik sahasi, iqtisattiki turghunluq qatarliqlardin bashqa Xitay qolidiki Amerika xezinisige ait 2 trilyon dollarliq dewlet zayumi Amerika’nining iqtisadiy maniwira qabiliyitini rehin alghan weziyette. Yene bir tereptin Amerika iqtisadini janlandurushqa zorur bolghan meblegh, Iraq we Afghanistan’diki urush chiqmi, yene kelip Pakistan bilen bolghusi Talibanlarni passiplashturush eskiri herkitige kirek bolidighan barliq Kapital Washington’din emes Belki Beijing’din kiliwatidu. Beijing Amerika’ning iqtisadiy jan tomuri bolup qaldi.

B: Amerika’ning beshini aghritiwatqan Shimaliy Koriye Yadro qoralliri ixtilapning achquchi Washington’de emes belki Beijing’da. Beijing’siz Washington’ning Shimaliy Koriye mesilisini hel qelish ihtimali nahayti towen. Shimaliy Koriye Yadro qoralliri toqunushi hel qelinmay turup Amerika’ning, Alaska, Haway qatarliq shitatliri, Koriye yerim arili, Yaponiye we hetta Teywendiki stiratigiyelik menpeeti we dewlet bixeterliki kapaletke ige bolmaydu. Uning bilen qalmastin Koriye arqiliq Yadro qorallirining dunyaning bashqa xeterlik rayonlirigha we tehlikilik terror teshkilatlirighiche tarqilishining aldini elishmu Xitaysiz mumkin bolmaydu. Shunglashqa Koriyediki yadro qorallirini bir terep qelish Amerika uchun hayatiy derijide mohim.

C: Dunya miqyasidiki hawa issinmisi we uning kelgusige kelturidighan balayi apetliri emdilikte ret qilghili bolmaydighan bir noqtigha keldi. Amerika we Xitayning inirgiye serpiyati dunya inirgiye istimalining eng az 46% ni igelleydu. Yer shari miqyasidiki Korbon 4 oksit (CO2) miqtarini azaltmay turup hawa rayi issinmisining aldini elish mumkin emes. Shundaqken bu xelqara palaketning aldini alidighan ikki mohim dewlet Amerika we Xitay bolup, bu mesilide ikki dewlet arisidiki oz ara hemkarliq munasiwiti bu herketning xelqaraliq tesirge ige bolishida halqiliq rol oynaydu. Shunglashqa bu achquchluq mesilining hel qelinishida Amerika yenila Xitaygha muhtaj weziyette turiwatidu.

D: Iran we Yadro qorallirining tarqilishini cheklesh heqqidiki Amerika’ning uzun muddetlik bixeterlik siyasiti yene Xitaygha berip taqlidu. Iran’ning yadro qoralliri ishlep chiqirishi Amerika uchun stiratigiyelik ehmiyetke ige bolghan Israil’ning bixeterlikige biwaste tehdit peyda qilipla qalmastin belki Amerika teripidin axirqi 60 yilda ottura sherqte qurulghan siyasi, diplomatiyelik we stiratigiyelik tengpungluqliriningmu weyran bolishigha taqilidu. Amirika bu mesilide BDT bixeterlik kengesh ezaliridin Rosiye bilen Xitayning ishbirlikige muhtaj. Bolupmu Xitayning Iran ustidiki nopuzi yeqindin buyan bu dewletke salghan inirgiye mebleghliri sewebidin xelila ustun halette. Uning ustige Xitay’ning Iran’gha yadro qorallirini tereqqi qildurushi uchun zorur bolghan yuquri sewiyediki eskiriy texnikini teminlep berishi ihtimalliqi Amerika’ni eng kop urkutken mesilining beshida kilidu. Shunglashqa Amerika Iran yadro qoralliri mesilide hich bir ishni ihtimalgha tashlap qoyush ustunlikige ige emes.

Yuqarqi 4 sewep Amerika Xitay otturisidiki munasiwetning kelgusi tereqqiyat yonulushini belguleydighan halqiliq xelqaraliq mesililer bolup, bu mesililerning hemmiside Amerika Xitaygha muhtaj weziyette turmaqta. Burun Amerika Tashqiy Ishlar Ministirining ziyaretke kelishini qolgha kelturush uchun Xitay xuddi Rabiye Xanim’ning qoyup berilish weqeside bolghandek Xitayda "chong beliq" dep qaralghan dangliq siyasi mehbuslarni qoyup birishke mejbur bolatti. Bu Xitay uchun bir turluk ajizliq hisaplinatti. Hazir bolsa Amerika Prezidenti Beijing’gha hich bir aldinqi shertsiz keliwatidu. Uning ustilik Xitayning yardimige muhtaj bolghan halette. Mana bu Xitay Amerika arisidiki nowettiki munasiwetni chushendurup beridighan eng yaxshi grafik. Bu grafikte Xitay yuksiliwatqan kuch, Amerika bola ajizlawatqan kuch. Kimning gepinin kimge bekrek otidighanliqi korsitidighan buningdin bek tiragidiyelik bir siyasi grafik bolmisa kirek.Yeghip eytqanda Amirika’ning Xitaygha beridighan kop bir nimisi yoq. likin Xitaydin alidighanliri nahayti kop. Yeni bergenning qoli alghandin ustun bolghandek Xitayning qoli hazir Amerika’din ustun turiwatidu.Shu seweptin Amerika'ning Xitaygha kishilik hoquq mesiliside besim qelishi quruq geptin bashqigha yarimaydu. Amerika’ning tekrar burunqi halitige qaytip kelishi, Amerika’ning xelqara sehnidiki eghirliqining artishi del yuqarqi mesililerning hel qelinishigha baghliq. Bu mesililer Xitaysiz hel bolmaydu.Uyghur dawasi bundaq sharayitta ammiwi diplomatiye’ge (public diplomacy) teximu kop waqit chiqirishi, Amerika bashliq gherp dunyasida Uyghur mesilisi boyiche ammiwi aydinglitish herkitige ehmiyet berishi, yene bir tereptin paydilinishqa tigishlik barliq tashqiy kuchler bilen zich hemkarliqta bolup bu dawaning janliqliqini qoghdap qelish uchun kuch chiqirishi mohim ehmiyetke ige. Uyghur dawasi mumkin bar “chechilghaq ( irretational)” , “Xapighan (stressed)” we “toqunush ulghaytidighan ( confrontational) soz we herkketin ozini uzaq tutup mumkin bar teximu emiliy, semimiy we insanchil bir dawa tusige qedem qoyushi mohim. Xitayning wehshiyliki uchun nime disek teswirleshke ajizliq qilimiz. Likin public diplomacy’ningmu ozining yoli we usuli bar. Xuddi Dalay Lama ozining gheziwini, nepritini qanchilik basalighan bolsa we ikki gepning beride Xitay’gha motidil bir pozitsiye tutup tashqiy dunyaning teqdirini qolgha keltureligen bolsa Uyghurlarmu sinap korse yamani yoq. Qan qanda yuyulmaydu. Qanxorluqni we qanxorluq namini Xitaygha otkuzup berip, hich bolmisa public diplomacy uchunmu bolsa motidil bayanlar bilen toqunushni hel qilishni telep qilghuchi terep bolup korunushimiz milli menpeetimizge uyghun kilidu. Buning teslimiyetchilik bilen hich alaqisi yoq.Uningdin bashqa hazirghiche tashqiy dunyada qolgha kelturulgen diplomatik munasiwetlerni yenimu ilgirlitishke urunush, bir xata bayan we namuwapiq bir bayanat bilen putun dawaning ishenjiliklikini yoqqa chiqiriwitishtek nahayti erzan xataliqlardin saqlinish bolsa hergiz untushqa bolmaydighan mohim nesihetur.

Bizmu Hör dep külgeymiz

Allah bizge medetkar

Biz insanlar ezeldin ademning ewladimiz ,
Enbiya hem ewliya bizlerning ejdadimiz .
Bizning islam dinimiz shularning tutqan yuli ,
Muqeddes quranmu hem shulardin mirasimiz .

Islam deymiz dinimiz sheritlirini bilmeymiz ,
Quran deymiz kitabim yaki uqup körmeymiz .
Insap iman bizlerdin kettimikin kötürlüp ,
Bir qérindash, bir millet, bir mesjidke sighmaymiz .

Ita'et we birlikni asas qilghan dinimiz ,
Insangha qul bolushni haram qilghan rebbimiz.
Höryashash, eziz yashash bizge birilgen nimet,
Shu nimetke érishish yollirini bilmeymiz .

Birlik deymiz hemmemiz ya birlikni bilmeymiz ,
Ejdadimiz izini yaki bésip mangmaymiz .
Biri chiqsa bash bolup ita'etqu bizde yoq ,
Aldida he.. dep quyup arqisidin tillaymiz .

Shu seweptin qul kebi ütmektedur halimiz ,
Yarimighach allah qa qilghan du'a nalimiz .
Niyetler durus bulup ibadet xalis bolsa ,
Allah bizge medetkar özgiridu halimiz .

Biz insanlar dunyagha barawer yaralghanmiz ,
Barawer yashashqimu biz hemmidin muhtajmiz .
Shuning üchün uyghurum bu gheplettin oyghunung,
Shu qulluqtin qutulup bizmu hör... dep külgeymiz .


manbe:wetinim tori

12-noyabir Jumhuriyet Künini Xatirilesh Toghrisida

Essalam hörmetlik qérindashlar:12- nuyabir tariximizdiki ikki qetimliq sherqiy türkistan jumhuriyiti qurulghan xatire küni bolup, bu künni alahide ötküzüsh üchün köpchilikke töwendikilerni uxturimiz: Bu qétim komitétning orunlashturishida chong tiptiki yighilish élip bérilmaydu. Emma herqaysi rayon, mehellilerdiki jamaetning bu künni töwendiki shekilde alahide xatirlishini tewsiye qilimiz:
1. Aililiklerning 12-noyabir etigen saet 8:00 din 18:00 giche ishik aldighan ay-yultuzluq kök bayraq chiqirishi (imkaniyet barlar Norwégiye bayriqini birge chiqarsimu bolidu),aile boyiche bayramliq kiyim kiyip (yaki öyingizni bayramliq yasap) perzentlerge bu künning alahide xatirleshke tégishlik kün ikenligini bildürüsh.
2. Qérindashlarning xizmet orunlirida we yaki mekteplerde xizmetdashlirigha we sawaqdashlirigha bu künning özimizning dölet bayrimi ikenlikini xer-xil usullar bilen bildürüsh.( mesilen: tört yaki tatliq türümlerdin, pirenik-shakilatlardin élip, bashqilargha bu künning xatirleshke tégishlik künimiz ikenligini bildürish).
3.Bu küni xizmet yaki öginishtin yan'ghanda, yéqin etraptiki qérindashlarning aililikler boyiche bir yerge jem bolup, bu künni birlikte tebriklep, xetme qur'an qilish we yaki bashqa ijabi shekildiki pa'aliyetlirini orunlashturush.

Qérindashlarning yuqarqi shekilde yaki yaxshi dep qaralghan paaliyetler arqiliq 12-noyabir jumhuriyet xatire künini köngüllük ötküzishini ümüd qilimiz.

Norwégiye Uyghur Komitéti
2009-yili 9-noyabir

Sherqiy Turkistan Tarixi Filim

Atilar Bayrimi Uchun

Uyghur Helqidin sada

Guantanomidiki Uyghurlarning kechürmishliri heqqidiki filim

Stavangerda Uyghurlarning Putbol Musabiqisi Ötküzildi

Yeqinqi waqitlardin buyan Norwegiyening Oslo, Kristiansand, Bergen we Stavanger qatarliq sheherliridiki uyghur yashliri ozlirining meniwi turmushini beyitish meqsitide uginish we xizmettin sirt bosh waqitlirida ozlikidin teshkillinip putbol meshiqi elip barghan idi. Yashlarning putbolgha bolghan qiziqishini kozde tutup we ularni bir yerge jem qilip uchrashturush meqsitide 2009.yili 10.ayning 24.kuni (shenbe) Stavangerda bu tot sheherdin yighilghan yashlarning birleshme putbol musabiqisi elip berildi. Musabiqe Oslo we Stavanger komandisi bolup teshkillinip, mexsus putbol riperliq kursida oqup, riperliq salahitige erishken norwik putbol riperi teklip qilindi. Musabiqe chushtin keyin saet 3 : 15 de bashlinip saet 5 de ahirlashti.
Bu kuni hawaning soghuq we achchiq shamal bolushigha qarimay, putbol oynighuchilardin bashqa 40 qa yeqin tamashibin qatniship, putbolchilargha medet berdi. Putbol musabiqisimu qerindashliq,dostluq keypiyati ichide intayin qizghin elip berildi. Jiddi elishish netijiside 3 ke qarshi 5 netije bilan Stavanger komandisi Oslo komandisini yengdi. Bu qetimliq musabiqe arqiliq herqaysi jaylardin kelgen yashlar bir-biri bilen didarliship tonushup, oz ara chushinish hasil qildi.
Musabiqe axirida Stavanger kommandisining yetekchisi Xemit ependim Mutellip bashliq qatarliq bashqa jaylardin ariliqni yiraq kormey,kechiche yol yurup musabiqige qatnashqan qerindashlargha alahide rehmitini bildurdi.

Perqet T , Stavanger

"På Vei" Norwikche-Uyghurche sözlikler loghiti

نورۋىگىيىدىكى ئۇيغۇر قىرىنداشلىرىمىزنىڭ ئىلىمگە قوشقان چوڭ تۆھپە.نورۋىگچە ئۆگىنىش ئۈچۈن ئىشلىتىدىغان " På Vei "كىتاپنىڭ سۆزلەرنىڭ ئۇيغۇرچە (كونا ۋە يىڭى يىزىختا)تەرجىمىسىنىhttp://www.pavei.cappelen.no/بەتتە سىلەر ئۈچۈن يۈكلىنىپ تىل ئۆگۈنۈشكە ياخشى بىر قورالدۇر.

Uyghur qérindashlirimizning norwégiye tili üginishi üchün qilin'ghan sowghat "På Vei"kitawining "Norwékche-Uyghurche Sözlikler Loghiti" tüzüp chiqildi. Bu loghetning tüzilishi üchün öz ejrini singdürgen qérindishimizgha köptin-köp rehmet!

Töwenki ulinishtin bu loghetning pdf sheklini chüshiriwéling:
http://www.pavei.cappelen.no/
http://www.pavei.cappelen.no/uyghursk.pdf

« یېڭى سهپهر »
لۇغﯩتى
Ordboka På Vei på Uyghursk
2009 Sep


كﯩرﯨش سۆز
ھهممه ئﯩشنﯩڭ یاخشى - یامان ئﯩككى تهرﯨپى بولﯩدۇ. مۇنداقچه قﯩلﯩپ ئېیتقاندا
نورۋېگﯩیهگه چﯩقﯩپ توختام تۈزۈپ ئﯩشلهش ئۈچۈن یاكى ئوقۇش پۈتتۈرۈپ بولغاندﯨن
كﯩیﯩن داۋاملﯩق خﯩزمهت قﯩلﯩش ئۈچۈن، 3 یﯩلدﯨن كېیﯩن نورۋېگﯩیهنﯩڭ ئالاقﯩدار
ئﯩلتﯩماس سۇنسا، تهستﯩقلﯩنﯩپ نورۋېگﯩیه (UDI : تارماقلﯩرﯨغا (كۆچمهنلهر ئﯩدارﯨسى
نﯩڭ یېشﯩل كارتسﯩغا ئېرﯨشكﯩلى بولﯩدﯨكهن. خﯩزمهت قﯩلﯩش جهریانﯩدا دۆلهتتﯩن شۇ
كﯩشﯩنﯩڭ تۇرمۇش كاپالﯩتى ئۈچۈن یاردەم بېرﯨدﯨكهن، یهنه كېلﯩپ ئۆي ئالﯩمهن، ماشﯩنا
ئالﯩمهن دﯨسه ئالدﯨن قهرز بېرﯨدﯨكهن. نورۋېگﯩیهدە مائاشتﯩن تۇتۇۋالﯩدﯨغان باج ئﯩنتایﯩن
26 )، بﯩلله ئېلﯩپ چﯩققان بالﯩلﯩرﯨغا ئالﯩي مهكتهپكﯩچه ئوقۇش %~ یۇقﯩرى بولغاچقا (% 55
پۇلى ھهقسﯩز بولغاننﯩڭ سﯩرتﯩدا ھهرئایدا تۇرمۇش پۇلى بېرﯨدﯨكهن. بۇ پۇلنى بالﯩلار
خﯩزمهتكه چﯩققاندﯨن كېیﯩن قایتۇرۇش كېرەك ئﯩكهن (ئایلﯩق مائاشﯩدﯨن تۇتﯩۋېلندﯨكهن)
ئوقۇش ۋە خﯩزمهت ۋﯨزﯨسى ئﯩلﯩش جهریانﯩدا، یهنى یېشﯩل كارتﯩنى ئېلﯩپ بولغاندﯨن
كېیﯩن داۋالﯩنﯩش ھهقسﯩز بولﯩدﯨكهن.
نورۋېگﯩیه ئوقۇش پۇلى كهچۈرۈم قﯩلﯩنغان دۆلهت بولسﯩمۇ، تۇرمۇش سهۋﯨیﯩسى
یۇقﯩرى بولغاچقا، ئوقۇغۇچﯩلارنﯩڭ تۇرمۇش خﯩراجﯩتﯩمۇ ناھایﯩتى یۇقﯩرى. ئهگهر دەرستﯩن
سﯩرتقى ۋاقﯩتلاردا ئﯩشلﯩسه، ئۆزﯨنﯩڭ تۇرمۇشﯩنى قامداپ كﯩتهلهیدﯨكهن. ئهمدى ئۆز
یۇرتﯩمﯩزدﯨكﯩدەك بﯩلله ئویناپ، كۈلۈپ ئۆتكهن دوست - بۇرادەر، ساۋاقداشلار، ئۇرۇق -
تۇغقانلار، یهرلﯩك مېزﯨلﯩك تائاملار بۇ یهردە كهم تېپﯩلﯩدۇ. ئادەمنﯩڭ كۈلكﯩسى ۋە قایغۇسى
ئانا تﯩلدا ئهڭ یﯩقﯩملﯩق ئېپادﯨلﯩنﯩدۇ، ئهمما ئانا تﯩلدا بولغان ئالاقه ۋە تهبئﯩي خاسلﯩق بۇ
یهردە قویۇق ئهمهس. یهنه بﯩر تهرەپتﯩن ئېیتقاندا، ئېنگﯩلﯩزچه ۋە نورۋېگﯩیه تﯩلى
ئۆتكۈلﯩدﯨن ئۆتۈش بﯩر جاپالﯩق ئﯩزدﯨنﯩش.
یۇقﯩرﯨقى مۇھﯩتقا كۆنهلﯩسﯩلا، یهنى ئۆز نﯩشانى بویﯩچه یاشاش، بﯩلﯩم ئﯩگﯩلهش،
ئۆزﯨنى تاكامۇللاشتۇرۇش ئۈچۈن كۈرەش قﯩلغاندﯨلا، ئاخﯩرﯨدا ھهقﯩقﯩي كۆڭۈل ئازادﯨلﯩكى
بﯩلهن ماددﯨي ۋە روھﯩي جهھهتته ۋەتهندﯨكى قېرﯨنداشلارغﯩمۇ بهلگﯩلﯩك یاردەمدە
بولالایدۇ.
بۇ كﯩتاب مانا مۇشۇنداق ئﯩدﯨیﯩۋى یۈكسهكلﯩك ۋە مهسئۇلﯩیهتنﯩڭ تۈرتكﯩسﯩدە
تۈزۈپ چﯩقﯩلدى. تهییارلاش جهریانﯩدا، ئهزﯨز ۋەتهنداشلﯩرﯨم ئﯩلھام ئۆمهر ئاكا، فهرزانه
كۆرەش ۋە زۇلنارە كۆرەش سﯩڭﯩلﯩرﯨم خالﯩس یاردەم قولﯩنى سۇنۇپ، ئوقۇش ۋە خﯩزمهتنﯩڭ
ئالدﯨراشلﯩقﯩغا قارﯨماي، ۋاقﯩت چﯩقﯩرﯨپ قﯩممهتلﯩك تهكلﯩپلارنى ئوتتۇرغا قویدى .
ئۇلارنﯩڭ قﯩزغﯩن یاردەمدە بولغﯩنﯩغا تهشهككۈر.
دۇنیانﯩڭ ھهممه یېرﯨدە ئﯩشلﯩمﯩسهك، تﯩرﯨشمﯩساق بایاشات یاشﯩغﯩلى
بولمایدۇ. بﯩزگه مۇشۇنداق تﯩرﯨشچانلﯩق كېرەك. ئﯩگﯩلﯩكنﯩڭ ئاچقۇچى
- 3 -
تﯩرﯨشچانلﯩقتا. ئهمگهك بهخت بولﯩقى، تﯩرشچاننﯩڭ كۆڭلى خۇش، ھۇروننﯩڭ بېلى
بوش. ئالتۇن كېلﯩدۇ یهردﯨن، بهخت كېلﯩدۇ تهردﯨن .جاپادﯨن قاچمﯩغان ئهر، تاشتﯩن
گۆھهر ئالار دەپتﯩكهن، ھۆرمهتلﯩك ۋەتهن داشلار، سﯩلهرنﯩڭ ھهممه ئﯩشلﯩرﯨڭلارغا ئۇتۇق
تﯩلهیمهن.
ۋاقﯩتنﯩڭ قﯩسلﯩقى ۋە سهۋﯨیهمﯩزنﯩڭ چهكلﯩكلﯩكى تۈپهیلﯩدﯨن كﯩتابتا بهزﯨبﯩر
خاتالﯩقلار بولۇشى مۇمكﯩن. شۇڭا بۇ ساھهدﯨكى پېشقهدەم ئۇستازلار، خﯩزمهتداشلار ۋە كهڭ
ئوقۇرمهنلهرنﯩڭ تهنقﯩدﯨې پﯩكﯩرلهرنى بېرﯨشنى سهمﯩمﯩي ئۈمﯩد قﯩلﯩمهن.
2009.09.09
norgede@gmail.com :(email)
ئېلخهت ئادﯨرېسى

E-MAIL

hotmail دىن E-mail قوللانغۇچىلارنىڭ دىققىتىگە!

ئىنتېرنېت ھايكىرلىرى ھەرىكەتكە ئۆتتى. ئۆتكەن ھەپتە 10 مىڭدىن ئارتۇق hotmail شىفىرلىرى تارقىتلدى.

پەن ‏- تېخنىكىغا ئالاقىدار تور بېتى ھېسابلانغان ShiftDelete.Net تور بېتىنىڭ بىلدۈرۈشىچە، @hotmail, @live, @msn نامىدا ئى خەت ئادرىسى بولغانلار يېقىنقى بىر قانچە كۈندىن بىرى ئى خەت ساندۇقىنى ئاچالمىغان كىشىلەر شۇنى چۈشىنىش لازىمكى، ئۇ ئى خەت ساندۇقىغا باشقا بىرسى كىرگەنلىكنىڭ ئىسپاتى. بىخەتەرلىك شىركەتلىرىنىڭ بىلدۈرۈشىچە، ئۆتكەن بىر قانچە كۈن ئىچىدە توپلام 10 مىڭدىن ئارتۇق ، @hotmail, @live, @msn تە ئى خەت قوللانغۇچىلارنىڭ شىفرىسى تارقىتىلدى.

بۇ شىفرىلەرنىڭ بېلىق تۇتۇش ئۇسۇلىنى قوللۇنۇپ قولغا كەلتۈرۈلگەنلىكى بىلدۈرۈلدى. pastebin.com تور بېتىدە ئېلان قىلىنغان مەزكۈر تېزىملىك ئا دىن باشلاپ ھەرىپ بويىچە ئېلان قىلىنغان. بۇ ھەقتە ماكروفوست شېركىتى ھازىرغىچە ھېچقانداق بايانات ئېلان قىلمىدى.

@hotmail, @live, @msn نامىدا ئى خەت ئادرىسى بولغانلار دەرھال شىفىرلىرىنى ئالماشتۇرۇشنى تەۋسىيە قىلىمىز.

www.maarip.org

--------------------------------------------------------------------------------

伊利夏提：中国中央电视台，你忘了加牛奶!

伊利夏提：中国中央电视台，你忘了加牛奶!来源：[博讯] 参与 作者：伊利夏提
几年前，看过一个笑话，说的是一个卖牛奶的小贩卖的牛奶水分太多，顾客总是抱怨牛奶太稀，水分太多。一天，顾客发现奶瓶里只有清水，就非常气愤地说：“怎么搞得？你这是水呀，不是牛奶！”店主惊讶地说：“啊，对不起，忘了加牛奶。”。
上个星期五，在美国维吾尔人协会网站上，看到了中国中央电视台于10月15日“编织”放映的新闻短片《7.5事件始末》。当看到本人大名也荣登央视专题短片，真是荣幸之至！为央视也为本人做免费广告甚为欣喜。高兴之余，伸展伸展腿脚，再看一边，看着看着，不仅大呼上当。因为本人一激动，没有注意听买买提.阿不都拉的维吾尔语。买买提.阿不都拉用维吾尔语非常清楚地说：“我在一个叫ATCN的中文网站上，7月1日，看到了世维会新闻发言人迪利夏提.热西提发的呼吁”。可是，屏幕上中文打出来的是7月1日，看到了世维会内务部长伊利夏提在中文网站ATCN发的文章。我揉了揉眼睛，将这段再看了一遍。我没有听错，是说的迪利夏提，世维会新闻发言人。再看屏幕，真的是本人的大名和在世维会的职衔。啊，真TMD，央视啊央视，你给本人拍马屁，也不能这么大水分呐！怎么堂堂央视就忘了加牛奶呢？我的第一篇文章《努尔拜克力能代表维吾尔人吗》，发表时间是9月8日，这央视硬是用其超越时间功力，将本人发表文章的时间，推前了整俩月，功力非浅，功力非浅！这，让其他维吾尔人看了，以为我是想要抢人家迪利夏提兄的功劳呢。我还不得不赶紧给人家迪利夏提老兄打越洋电话，赔礼道歉，再三解释本人绝没有想抢他老人家功劳之意？不过好在迪利夏提兄宽宏大量，对我说：“兄弟，这是央视给你我兄弟将来提名诺贝尔奖造势呢，中国央视编假编多了，已经不在乎了，央视造假水平已经是冲出中华，领先世界了。人家一不小心，烧了自己的‘ 大裤衩’没能给中国人民一个交待，心里本来很憋屈，今天指责你我等兄弟为乌鲁木齐放火负责也可以理解嘛”。我这才恍然大悟，原来如此。只是为汉人受愚弄心里憋屈。汉人，反正听不懂维吾尔语，可能也就稀里糊涂相信了央视，以为我伊利夏提这么大能耐呢，真是受之有愧呀。
再赶紧给肖克拉提. 乌守尔打电话，好在肖克拉提在华盛顿特区，不是越洋电话。问他，我堂堂世维会内务部长（连中国中央电视台都宣布了），怎么就不知道你当过世维会宣传部长呢？你怎么没在我这备案，就变成了我们世维会的骨干呢？这肖克拉提也是满肚子冤屈，愤愤不平地给我解释他只是自由亚洲电台的一个记者，也不知道怎么稀里糊涂就被中国中央电视台给任命为了我们世维会的骨干了。肖克拉提老兄一再给我陪不是。想一想，也是，央视忘了加牛奶，我怎么能埋怨人家肖克拉提呢, 算啦！
再给多力坤.艾沙打电话，这可是越洋电话，必须长话短说。我问多力坤，中国央视说你是恐怖分子，可你是德国公民，你怎么拿到的公民？多力坤解释说：“德国政府要中国政府提供指控我的证据，可他们没有能提供。德国政府专门2次派人去了乌鲁木齐要求看对我的指控材料，自治区警方也没有能提供任何有说服力的证据。人家德国人重证据,没有证据，指控不成立。德国就批准了我的公民申请。作为合法，守法的一个德国公民，我可以在欧盟及其他国家自由活动。只有少部分屈服于中共压力的国家和地区，和央视一样胡说八道，拒绝我入境”
转了一圈，央视的报道除了水分就还是水分。再仔细看完片子细想，这央视还有点可怕呀！他们怎么就听到了热比娅女士和土耳其赛义德.图木图鲁克之间的电话通话呢？蹊跷，美国和土耳其通话；又不是在中国境内。央视是不是变成了中国国家安全部的分部呢，如果不是，那就又是忘了加牛奶！？这中国境外两人的电话通话内容怎么央视也知道呢？央视编造！和中国制造一样，令人怀疑！
这中国媒体的老大怎么也这么不要脸了？听说安全部的特务为了骗上级钱，胡编乱造假情报,俩人聚会也说成是在开会，在研究推翻中共。看样子这央视也开始为钱急疯了，烧了“大裤衩”损失不小，大概是编造假情报，假剧本，哄骗中央拿钱呢，顺道也涮一涮中国人！只是可怜中国人，汉人听不懂维吾尔语。中共高压统治下的维吾尔人又不敢说央视在造假，戳穿皇帝没有穿衣服的闹剧。但我肯定，王白克力，胡阿肯江之流的维奸奴才们看了，肯定心里打鼓呢。这央视照此造假功力发展下去，说不定阴差阳错，那天将他们也给任命到什么编造的恐怖组织中呢，或者贪污腐败案中。那可是有可能的，反正一部分汉人已经是喊过吊死王白克力的。这一编造，正合一部分汉人的意，也可以满足中央找个替罪羊推卸责任的愿望。这真可以是一箭双雕，安抚了一部分汉人，又替天行道，满足胡总和谐之意。妙哉，妙哉! 高手央视!

Buni oqup biqenglar.bu elshat apandimning bu qitimqi cctv ning uyghur largha qilghan tohmet wa yalghanchiliki toghrusida yizilghan maqala.

Rabiye Kadeer auf deutsche.

Frankfurt Namayishi

Pressemelding

Oslo 19/10-2009


Uigurkomiteen ber Regjeringen protestere mot dødsstraffer i Kina


Den Norske Uigurkomiteen har i en henvendelse til Det Norske Utenriksdepartementet
bedt Regjeringen protestere mot de siste dødsdommene i Kina. I alt 12 uigurer er de
siste dagene dømt til døden for deres deltakelse under opptøyene i Xinjang provinsen
(Øst Turkistan) i sommer.

Uigurkomiteen ber Utenriksdepartementet gjøre alt som er mulig, både gjennom direkte
kontakt med kinesiske myndigheter og i internasjonale fora, for å forhindre at
Dødsdommene blir fullbyrdet.

Komiteen viser i brevet til at den amerikanske menneskerettighetsorganisasjonen Human
Rights Watch har slått fast at rettssakene mot uigurene ikke oppfyller den internasjonale
minimumsstandarden for en slik prosess og for en rettferdig rettssak. Rettssakene har
Ikke vært åpne for offentligheten. De tiltalte har ikke fått velge egne advokater, og
myndighetene har vektlagt de politiske holdningene til de utplukkede advokatene og
dommerne i saken.

Kinesiske myndigheter har mislyktes i å følge de gjentatte løftene til det internasjonale
samfunn om å holde rettferdige rettssaker, i overensstemmelse med loven.
Den Norske Uigurkomiteen mener det haster med å intervenere i denne saken, for å
redde livene til de dødsdømte uigurene.


( For ytterligere kommentarer, kontakt Semet Abla, tlf. 404 62 747)

22.10.2009 Norwegiyening, Bodø shexride milletlerni tunushturush paaliyiti ötküzülüp Uighurlarmu bu ishtin qalmay aktip bir shekilde paaliyetke öz töhpisini koshti. Uyghur milliy taamliri teyyarlinip bashqa milletlerge teghdim qilinishi bilen ulargha Uyghur millet heqqide malumat berishti. Paaliyette uyghur taamliri, milliy usul, milliy kiyim, teshwiqat qeghezliri taqitilip köngüllük bir shekilde ötti. Gerche Bodø shexride Uyghurlarning sani az bolsimu ularning birligi we inaqlighi arqiliq bu paaliyetmu yaxshi ötüp bashqa milletlerning esida özgüche bir güzellik bilen qaldi.

Some videos

Many 'missing' after China riots

By Michael Bristow
BBC News, Beijing

The riots in July were the worst ethnic unrest in decades
Dozens of ethnic Uighurs have disappeared since being detained in the wake of the riots in China's Xinjiang region, a human rights group has said.

Human Rights Watch said the 43 men and teenaged boys were taken in police sweeps of Uighur districts of Urumqi, and had since vanished without a trace.




http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/8317644.stm

Yalghan oydurmilar heqqida

bu qandaq ishlar bolup ketip baridu... ah xuda... bu Gulmire isimlik Hedimizni Men urumchidin bashta bir tutup keyin yene qoyuwetiptu dep anglighan idim. yeni awu tutush buyriqi chiqarghanlarning tizimliki ichide uning turme ichidiki turme kiyimi bilen tartilghan resimi bar bolup uni tutush buyriqi ichidikiler ichige kirguzgen idi. Yalghanchiliqningmu cheki bolidu he... bu heq ene awu tutush buyriqi tizimlikidiki bezi ademlerni kozlide Nurmu yoq, belki oluktur, turme kiyimi kiygen lernimu Tutush tizimliki ichige alghan. rastla bu zhongguo hokimi Elshat akam digendek sutke su qoyushqimu ulgirelmey qalghandek puti koyge toxu bolup qalghan cheghi shundaqmu... ah xuda ozeng yardemchimiz bolghin.

watandiki wakitsiz katken uyghur kirindaxlirimning yatkan yiri jannat biyix ta bolsun.

wa bigunah tutup turulhan uyghur kirindax lirimning aman likini bir uluh alla din tileymen!!!

YASHLAR - ياشلار

نورۋىگىيىدىكى ياشلارنىڭ بۇندىن كىيىنكى تۇرمۇشىنى جانلاندۇرۇش ئۈچۈن،نورۋىگىگيە ئۇيغۇر كومىتىتىنىڭ ياشلار تەشكىلاتى تەستىقلاپ قۇرۇپ چىقىش خىزمىتى رەسمى باشلاندى.شۇ سەۋەپتىن نورۋىگىيىدىكى ياشلارنىڭ بۇ پائالىيەتكە ئاكتىپ قاتنىشىپ،ياشلار ئۆزلىرى ئىشەنگەن تەشكىللەش قابىلىيىتىگە ئىگە،بىلىملىك ياشلاردىن ياشلار تەشكىلاتىنىڭ رەئىسى ۋە ياشلار ۋەكىللىرىنى سايلاپ چىقىشنى ئۈمۈد قىلىمىز.رەئىسلىككە ئۆزىنى كۆرسىتىشنى خالايدىغان ياشلارنىڭ 2009-يىلى 12-ئاينىڭ 10-كۈنىگىچە،nuk@live.no ئارقىلىق ئۆزىنى مەلۇم قىلىش بىلەن،ياشلار خىزمىتىنى قانداق ئىشلەش
ئويلىغانلىرىنى بايان قىلىشنى ئۈمۈد قىلىمىز.بۇ توغرىسىدا تەكلىپ-پىكىرلىرىڭىز ۋە سۇئاللىرىڭىز بولسا،45075436 گە تىلفۇن قىلىڭ ياكى nuk@live.noگە خەت يىزىڭ.

Norwégiyediki yashlarning bundin kéyinki turmushini janlandurush üchün Norwégiye Uyghur komitétining yashlar teshkilati teshkillep qurup chiqish xizmiti resmi bashlandi. Shu seweptin Norwégiyediki yashlarning bu paaliyetke aktip qatniship, yashlar özliri ishen’gen, teshkillesh qabiliyitige ige, bilimlik yashlardin yashlar tashkilatining reisi we yashlar wekillirini saylap chiqishini ümüd qilimiz. Reislikke özini körsitishni xalaydighan yashlarning 2009-yili 12-ayning 10-künigiche nuk@live.no arqiliq özini melum qilish bilen yashlar xizmitini qandaq ishlesh toghrisida oylighanlirini bayan qilishini ümid qilimiz. Bu toghrisida teklip-pikirliringiz we sualliringiz bolsa 45075436 ge telfun qiling yaki nuk@live.no ge xet yézing.

سۇخەنچىلىكنىڭ شەخس ۋە جەمئىيەتكە بولىدىغان يامان تەسىرى

2009-يىلى 10-ئاينىڭ 16-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ قىسقىچە مەزمۇنى

پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ ئىمامى ئاللاھقا ھەمدۇ-سانا ئېيتىپ، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالامغا دۇرۇت سالام يوللاپ جۈمە نامىزى ئۈچۈن جەم بولغان يۈزمىڭلىغان جامائەتكە "سۇخەنچىلىكنىڭ يەنى كىشىلەر ئارىسىدا گەپ توشۇشنىڭ ئاقىۋىتىنىڭ يامانلىقى" توغرىسىدا تۆۋەندىكى تەۋسىيەلەرنى قىلدى:

ئاللاھ تائالا ئۆز بەندىلىرىنى مۆمىنلەرگە ئازار يەتكۈزۈشتىن ئاگاھلاندۇرۇپ، مۇسۇلمانلارغا زىيان يەتكۈزۈشنىڭ ئىسلام دىنىدا چەكلەنگەنلىكىنى بايان قىلىپ مۇنداق دېدى: «مۆمىنلەر ۋە مۆمىنلەرگە قىلمىغان ئىشلارنى (چاپلاپ) ئۇلارنى رەنجىتىدىغانلار (شۇ) بۆھتاننى ۋە روشەن گۇناھنى ئۈستىگە ئارتىۋالغان بولىدۇ.» مۆمىنلەرگە ئازار يېتىدىغان چوڭ ئىشلارنىڭ بىرى سۇخەنچىلىك بولۇپ، ئۇ بۇزۇقچىلىق پەيدا قىلىش مەقسىتىدە ئىككى تەرەپنىڭ سۆزىنى بىر-بىرىگە يۆتكەپ ئاپىرىشتىن ئىبارەت بولۇپ، بىرىنچى شەخسنىڭ يېنىغا بېرىپ: پالانى سىزنى مۇنداق-مۇنداق دەيدۇ، سىز توغرىلىق مۇنداق-مۇنداق ئىشنى قىلدى دىسە، ئىككىنچى شەخىسنىڭ يېنىغا كېلىپمۇ شۇنىڭدەك سۆزلەرنى دېيىش ئارقىلىق ئۇنىڭ قەلبىدە ئۆزىنىڭ مۇسۇلمان قېرىندىشى توغرىسىدا بىر خىل ئۆچلۈك پەيدا قىلىدۇ. سۇخەنچىلىكنى ئاغزاكى قىلسۇن ياكى خەت ئەۋەتىش ئارقىلىق قىلسۇن ياكى ئىما-ئىشارەت بىلەن قىلسۇن بۇنىڭ ھەممىسى ئوخشاش. سۇخەنچىلىك، ئاشكارىلاشنى ياقتۇرمايدىغان ئىشلارنى ئاشكارىلاپ قويۇشنىمۇ ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. بۇ ئىشنى سۆز قىلغان كىشى ئۆچ كۆرسۇن ياكى گەپ توشۇلغان كىشى ئۆچ كۆرسۇن ياكى باشقىلار ئۆچ كۆرسۇن ئوخشاش. ئۆلىمالارنىڭ قارىشىدا ھەقىقى سۇخەنچىلىك: "باشقىلارنىڭ سىرلىرىنى ئاشكارا قىلىش، باشقىلارنىڭ بىلىپ قىلىشىنى خالىمايدىغان ئىشلارنى ئوتتۇرىغا چىقىرىشتىن ئىبارەتتۇر. كىشىلەردىن، باشقىلار ياقتۇرمايدىغان ئىشلارنى كۆرگەن كىشى بۇ توغرىدا سۆزلىمەسلىكى كېرەك. ئەمما مۇسۇلمانغا ئازار يىتىپ قالىدىغان ياكى چەكلەنگەن ئىشلارنى يوق قىلىدىغان ئىش بولسا سۆزلىشى كېرەك.

داۋامى

Uighur leader slams Book Fair for honoring China

Sun Oct 18, 3:29 pm ET
FRANKFURT (Reuters) – Exiled Uighur leader Rebiya Kadeer sharply criticized the Frankfurt Book Fair for inviting China as its guest this year, arguing that the country should not be honored given its poor human rights track record.
"It is just not right to welcome a country, where executions are a daily occurrence and human rights are treated with disrespect," Kadeer, a former businesswoman who now leads the exile group the World Uighur Congress, said at the book fair on Sunday, the last day of the fair.
"Before the Olympic Games, the world was of the opinion China would be forced to respect human rights more as the world turned its attention to the games in China," said Kadeer, her long grey hair in her signature braids and wearing a traditional four-cornered Uighur cap.
Amnesty International in a report last year criticized China for failing to honor vows to improve rights that officials made in lobbying for the Games, and said it did not live up to commitments as an Olympic host in 2008.

http://news.yahoo.com/s/nm/20091018/media_nm/us_books_china_uighur

ئىسلامدا نامازنىڭ ئورنى ۋە پەزىلىتى

2009-يىلى 10-ئاينىڭ 09-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ قىسقىچە مەزمۇنى

پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ ئىمامى ئاللاھنى ماختاپ پەيغەمبەرئەلەيھىسسالامغا دۇرۇت سالام يوللىغاندىن كىيىن جۈمە نامىزى ئۈچۈن جەم بولغان يۈزمىڭلىغان جامائەتكە، "نامازنىڭ ئىسلامدىكى ئورنى ۋە پەزىلىتى" توغرىسىدا تۆۋەندىكى تەۋسىيەلەرنى قىلدى:

ئى ئاللاھنىڭ بەندىلىرى! سىلەر ئۈچۈن ناھايتى كاتتا، ئېسىل، ياخشىلىقى داۋاملىشىدىغان، ئۇنىڭ سەۋەبى بىلەن ئاللاھ بارلىق ئەمەللىرىڭلارنى ئىسلاھ قىلىدىغان، قەلبىڭلارنى تازىلايدىغان، ئەخلاقىڭلارنى تۈزەيدىغان، رىزقىڭلارنىڭ كەڭرى بولىشىغا سەۋەبچى بولىدىغان، دۇنيادىكى ھاياتلىقنى گۈللەندۈرىدىغان، جەننەتتىكى ئورنۇڭلارنى يۈكسەك قىلىدىغان، بۇ ئەمەلنى قىلىش ئارقىلىق سالىھلارنىڭ دەرىجىسىگە يېتىدىغان، كۆزلىگەن ئارزۇيۇڭلاردىنمۇ يۇقىرى نەرسىگە ئېرىشىدىغان بىر نەرسە بار، بۇ كاتتا نەرسىنىڭ نېمە ئىكەنلىكىنى بىلەمسىلەر؟!، ئۇ بولسىمۇ بارلىق پەرز، ۋاجىپ، سۈننەت ۋە مۇستەھەبلىرى بىلەن تولۇق ئادا قىلىنغان نامازدۇر. ناماز ئىككى گۇۋاھلىق سۆزىدىن كىيىنكى ئەڭ يۇقىرى ئىبادەت بولۇپ، ئاللاھ تائالا ئۆزى يولغا قۇيغان بارلىق ساماۋى دىنلاردا ناماز ئوقۇشنى پەرز قىلغان، ئاللاھ ئىلگىرىكى ۋە كىيىنكى كىشىلەردىن ناماز ئوقۇمىغانلارنىڭ دىنىنى قوبۇل قىلمايدۇ. ئاللاھ بۇ ھەقتە مۇنداق دەيدۇ: « ھەر ئۈممەت. ئاللاھ ئۇلارغا رىزىق قىلىپ بەرگەن چارۋىلارنى (شۈكۈر قىلىش يۈزىسىدىن قۇربانلىق قىلغانلىرىدا) ئاللاھ نىڭ ئىسمىنى ئېيتسۇن دەپ، ئۇلارغا قۇربانلىقنى بەلگىلىدۇق، سىلەرنىڭ ئىلاھىڭلار بىر ئىلاھتۇر، ئۇنىڭغا بويسۇنۇڭلار، ئىتائەتمەنلەرگە خۇش خەۋەر بەرگىن. ئۇلار شۇنداق كىشىلەركى ئاللاھ ياد ئېتىلسە، ئۇلارنىڭ دىللىرى قورقۇپ (تىترەيدۇ)، ئۆزلىرىگە يەتكەن ئەزىيەتلەرگە سەۋر قىلىدۇ، ناماز ئۆتەيدۇ، ئۇلارغا بىز رىزىق قىلىپ بەرگەن نەرسىلەردىن (ياخشىلىق يوللىرىغا) بېرىدۇ.» ھەج سۈرىسى 34-35- ئايەتلەر.

داۋامى

Kona sheher yashliri - كونا شەھەر ياشلىرى

قىرغىستاندىكى ئۇيغۇر لار نىڭ توي خاتىرىسى

مۇسۇلمان ھاياتىدا ئىنساپ ۋە ئادالەتنىڭ رولى

2009-يىلى 10-ئاينىڭ 02-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ قىسقىچە مەزمۇنى

ئىمام ئاللاھ تائالاغا ھەمدە -سانا، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامغا دۇرۇتلار ئوقۇپ بولغاندىن كېيىن ھەرەمدە جۈمە نامىزى ئۈچۈن يىغىلغان يۈزمىڭلارچە مۇسۇلمانلارغا، "دىن ۋە دۇنيا ئىشلىرىدا ئىنساپ قىلىش لازىم" دېگەن مەزمۇندا تۆۋەندىكى تەۋسىيە لەرنى قىلدى:

ئى مۇسۇلمانلار ئاللاھتىن قورقۇڭلار! ئاشكارا- مەخپى ھاللاردا تەقۋادارلىق قىلىڭلار! تەقۋادارلىق ئىنساننى دۇنيا-ئاخىرەتتە بەخت-سائادەتكە ئېرىشتۈرىدۇ. ئاللاھ بۇيرىغان ئىشلارغا ئالدىراش، ئاللاھ توسقان ئىشلاردىن يىراق بولۇش ھەقىقىي تەقۋادارلىقتۇر.

بىز دۇنيانىڭ مۇدھىش تەرەققىياتى، ماددىي مەنپەئەتلەر دولقۇنى، شەخسىيەتچىلىك ئېڭىنىڭ كۈچىيىپ كېتىشىگە ئەگىشىپ ئىنسانىيەت جەمئىيىتىدە رىقابەت ئېڭى چېكىدىن ئاشقان بىر پەيتتە ياشاۋاتىمىز. ئىنسانلار شەخسى مەنپەئەتلىرىنى بىرىنچى ئورۇندا قويۇپ، ئاممىنىڭ مەنپەئەتىنى ھالاكەتكە ئىتتىرىۋاتقان بىر زامان بولۇپ، كىشىلەر مېھرىبانلىق ئورنىغا غەزەپلىنىش، رازىمەنلىك ئورنىغا ئاچچىقلىنىش، ئۆتۈنۈپ بېرىش ئورنىغا نەپسىگە چوغ تارتىش، بىر كىشىلىك شەخسى مەنپەئەتى بەدىلىگە شەرىئەت مەنپەئەتلىرىنى ئوتقا تاشلايدىغان ئەھۋال كۆرۈلمەكتە. بۇنداق بىر جەمئىيەت تەبىئىي ھالدا ئۆزىدىكى يۈكسەك ئەخلاقنى يوقىتىپ، كىشىلەر ئارىسىدا كەچۈرۈمچانلىق، ئەدلى-ئادالەت، باشقىلارنىڭ ئىشىغا كۆڭۈل بۆلۈش، باشقىلارغا ياخشىلىق قىلىش تۇيغۇلىرىنى يوقىتىدۇ. كىشىلەر ئىجتىمائىي ئالاقىدە بولسۇن، ئىجتىمائىي تۇرمۇشتا بولسۇن، مەمۇرىي ئورگانلاردا بولسۇن، تەلىم-تەربىيە ئورۇنلىرىدا بولسۇن ئىنساپ ۋە ئەخلاقنى ئۆلچەم قىلىپ ياشىشى كېرەك.

ﺩﺍﯞﺍﻣﯩﻨﻰ ﺗﻮﯞﻩﻧﺪﯨﻜﻰ ﺋﯘﻟﯩﺸﺘﯩﻦ ﻛﻮﺭﯗﯓ

http://www.islamhouse.com/p/236038

Death sentences for China rioters

Urumqi has been under heavy security since the July riots
A Chinese court has sentenced six people to death for murder and other crimes during ethnic riots in Xinjiang region in July, state media have said.

http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/8302140.stm

A tale of two cities under siege

Three months after the fierce outbreak of ethnic violence in the Western Chinese region of Xinjiang, when more than 200 ethnic Chinese and predominantly Muslim Uighurs were killed, our world affairs editor John Simpson has visited Xinjiang's two main cities, Urumqi and Kashgar.

http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/8291648.stm

NIDA Studiosidin

http://www.youtube.com/watch?v=H7tUUnwmPBk
http://www.youtube.com/watch?v=bK9JAtRwm8g
http://www.youtube.com/watch?v=eSjxZPpQhBw

Uyghur Tor Betliri Heqqide

60 Yilliq azab

1-Öktebir Osloda Namayish

10 –ayning 1-kuni peyshenbe,Dunya Uyghur qurultiyining "matem kuni” heqqidiki chaqirighi we Norwegiye Uyghur komititining uyushturushi bilen, Norwegiyening paytexti Oslo shehride Xitaygha qarshi daghdughiliq kocha yurishi we namayish otkuzuldi.

Namayishchilar deslep, Oslo sheher merkizidiki padisha sariyigha tutishidighan meshhur parat kochisidin retlik tizilip yolgha chiqti. Namayishchilar ay – yultuzluq kok bayraq we turluk chong kichik pilakatlarni koturgen bolup, pilakatlargha, ”Xitay: Uyghurlarni olturushni toxtat!”, "Uyghurlargha erkinlik”, "siyasi mehbuslar qoyup berilsun!”, " Xitay fashist diktatur!” …degendek degen sozler chong qilip yezilghan idi.

Namayishchilarning daghdughiliq kornishi,shuningdek lozunka we plakatlargha yezilghan sozler, qoshulup kochida ketiwatqan Norwegiyiliklerning kuchluk diqqet etiwarini qozghidi. Namayish qoshunining ikki teripide ketiwatqan teshwiqat guruppisidiker bir terptin qizziquchilarning suallirigha jawap bergech yene bir tereptin bugunki namyishning meqsidi we Uyghurlarning ehwali qisqiche tunushturulghan teshwiqat wariqini yol boyi tarqitip mangdi.

Namayishchilar kocha yurishini tamamlighandin keyin, Xitayning Osloda turushluq bash elchixanisi aldigha toplinip namyishni dawam qildi.

Bugunki namyish chushtin burun saet 14:00 da bashlinip chushtin keyin saet 16: 30 giche dawam qilghan bolup,namayishqa Oslo shehri we bashqa jaylardin kelgen 100 ge yeqin Uyghur qatnashti.

60 Yilliq naheqchilik . . . .. Hergiz unutmaymiz